Toekomstgesprekken met familiebedrijven
Duurzaamheid bij familiebedrijven gaat over veel meer dan het verminderen van de CO2-uitstoot en het verantwoord gebruiken van grondstoffen. Het gaat vooral - en bovenal - om de levensduur van het bedrijf. En dat vraagt om een de langetermijnvisie. Hoe stel je prioriteiten, hoe neem je de volgende generatie mee en hoe borg je niet-financiële waarde in je familiebedrijf?
Verslag van het eerste Impact Café van Grant Thornton en MVO Nederland
Zo’n informele cafésetting met allemaal afgevaardigden van familiebedrijven brengt saamhorigheid. Je kunt met elkaar in gesprek over de vele raakvlakken van het familiebedrijf; het belang van de familiewortels, de dilemma’s die spelen bij bedrijfsopvolging én de inspanningen op het gebied van duurzaamheid.
Die overeenkomsten verbinden, dat is aan de paarse stamtafel meteen te merken. Er zijn vertegenwoordigers van drie familiebedrijven aangeschoven, geflankeerd door MVO Nederland directeur Ankie van Wersch en Grant Thornton partner Otto Kempkes.
Leo van der Velde is algemeen directeur van familiebedrijf Dekker Zevenhuizen. “We maken keukenaanrechtbladen, daarin zijn we de grootste van Europa”. Weever Circulair “redt bouwmaterialen van de sloop, met inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt” en wordt vertegenwoordigd door directeur Gerwin de Vries. Tot slot aan tafel zit Mirjam van Lamoen, die met haar familie aandeelhouder is van Total Care, waar schoonmaakbedrijf CSU onder valt.
Van Lamoen begint: “Een familiebedrijf heb je voor de lange termijn. Dat wil zeggen dat je het goed wilt doen voor de huidige én voor de volgende generatie.” Instemmend wordt geknikt. Van der Velde van Dekker Zevenhuizen noemt een belangrijk uitgangspunt dat de familie Dekker heeft laten optekenen in het familiestatuut toen het bedrijf overging naar de volgende generatie: “Continuïteit is de belangrijkste doelstelling en niet winstmaximalisatie.”
Familiebedrijven hechten ook veel waarde aan de relatie met hun medewerkers, klanten en toeleveranciers, een eigenschap die de tafelgasten eveneens met elkaar delen. Van Lamoen van CSU vertelt over haar toeleveranciers: “Een samenwerking hoeft niet meteen vandaag winstgevend te zijn. Je kunt elkaar in de keten echt helpen.” Waarmee niet is gezegd dat de lat voor de ketenpartners van familiebedrijven lager ligt, benadrukt ze streng.
De verkenning naar duurzame overeenkomsten onder familiebedrijven gaat verder. Zo wordt de daadkracht in het nemen van duurzame beslissingen breed gevoeld onder de aanwezigen in het Impact Café. Geen vier managementlagen door en tien handtekeningen verzamelen. Nee, een goed idee kan vandaag aan de keukentafel worden bedacht, en morgen worden ingevoerd. Ook herkenbaar is het ‘boerenverstand’, dat familiebedrijven helpt om het goede pad te bewandelen. En weerhoudt van immoreel handelen. Verder prijzen de stamtafelgasten de jongere generatie binnen het bedrijf. Mirjam van Lamoen van CSU: “Onze duurzaamheidsafdeling is heel jong. De nieuwe generatie is écht kritischer dan dat wij voor hen al waren. Dat is een goed teken.”
Wat tot slot opvalt aan het familiebedrijf, is dat de ondernemingen over het algemeen niet te koop lopen met hun duurzaamheidsinspanningen. “Dat is toch vanzelfsprekend”, verwoordt Ankie van Wersch van MVO Nederland de bescheidenheid binnen het familiebedrijf. “Dat doe je gewoon.” Het gaat over inspanningen in de volle breedte van maatschappelijke verantwoord ondernemen: van de sponsoring van de lokale sportclub en het zorgdragen voor de eigen medewerkers tot aan ketenverantwoordelijkheid en het streven naar minder CO2-uitstoot.
Dit ervoer Gerwin de Vries ook toen hij een aantal jaar geleden werd aangesteld als directeur van Weever Circulair: “We wilden ons duurzaamheidsbeleid beter van het papier krijgen. Met veel van de gestelde ambities bleken we al onderweg. Met de start van Weever Circulair is het gelukt het duurzaamheidsbeleid goed tot uitvoering te brengen.” Het is de dringende oproep van de directeur van MVO Nederland: “We zien bij veel familiebedrijven de drive om positieve waarde toe te voegen. Vertel erover! Dat helpt andere bedrijven, echt!”
In de verkenning naar de raakvlakken schuilt het vermoeden dat ieder familiebedrijf hetzelfde is, wat uiteraard een misvatting is. Hét familiebedrijf bestaat niet. Zo zijn er koplopers in duurzaamheid, maar ook bedrijven die nog een duw in de rug nodig hebben. Er zijn familiebedrijven die opzien tegen alles wat met administratie, papierwerk en wet- en regelgeving te maken heeft. En bedrijven die er de meerwaarde van inzien.
Het stamtafelgesprek over duurzaamheid binnen het familiebedrijf vindt plaats nadat experts van Grant Thornton Impact House de aanwezigen uitgebreid en deskundig hebben voorgelicht over de naderende wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid en transparantie: de CSRD en de CSDDD. De eerste gaat over de Europese rapportageverplichting over duurzaamheid die vanaf komend jaar voor de grotere (familie)bedrijven gaat gelden. De tweede over ketenverantwoordelijkheid.
Leo van der Velde van Dekker Zevenhuizen is er duidelijk over: “Je kunt wetgeving bestempelen als bemoeizucht, maar het is enorm belangrijk om één lijn te trekken, en daarmee een eerlijk speelveld te creëren.” Hij is maar wat blij dat een groot familiebedrijf hem al in 2015 inspireerde om voor zijn onderneming aan de slag te gaan met een gedegen MVO-rapportage. “Het kostte ons drie jaar om een eerste volledig geverifieerd MVO-rapport te realiseren.” Hierin schuilt een impliciete waarschuwing aan ondernemingen die nog niet zijn voorbereid op de naderende duurzaamheidswetgeving: doe het nu voordat je te laat bent.
De meeste aanwezige familiebedrijven van deze eerste editie van het Impact Café van Grant Thornton en MVO Nederland zijn zich bewust van de urgentie. De kunst (en meteen ook het afsluitend advies van Grant Thornton) is om de duurzame activiteiten die ze nu uitvoeren, strategischer en impactvoller te maken. Wetgeving, zoals de CSRD helpt daarbij. Ankie van Wersch van MVO Nederland: “We hebben vandaag met familiebedrijven mooie stappen gezet om samen meer positieve impact te maken.”
Het Impact Café over duurzaamheid binnen het familiebedrijf, georganiseerd door Grant Thornton en MVO Nederland vond in september 2024 plaats in de Social Impact Hub in Utrecht. Het is de eerste van drie bijeenkomsten. De volgende twee gaan over generatiegesprekken en over familiewaarden; het borgen van meer waarde dan financiële waarde alleen.
