Levenstestament: wat als u het zelf niet meer kan?

Kunt u door een ongeluk, dementie of andere reden niet meer beslissen over medische behandelingen en uw vermogen? Dan is het handig als u een vertrouwenspersoon heeft die deze beslissingen namens u neemt. Dit regelt u in een levenstestament. Hierin wijst u de vertrouwenspersoon aan en beschrijft u de randvoorwaarden voor de te nemen beslissingen. Het verschil met een gewoon testament is dat een levenstestament gaat over wat er vóór uw overlijden moet gebeuren en een gewoon testament regelt wat er ná uw overlijden gebeurt. Een levenstestament bestaat uit losse onderdelen. Denk hierbij aan:

  • Volmacht: beperkt of algeheel, herroepelijk of onherroepelijk.
    In de volmacht legt u bijvoorbeeld vast hoe de gevolmachtigden uw vermogen moeten beleggen, of zij uw woning mogen verkopen of schenken en hierin benoemt u een bewindvoerder over uw vermogen.
  • Wensen (medische) verzorging: hierin legt u uw wensen zoals een behandelgebod, behandelverbod, euthanasieverklaring of donorcodicil en de benoeming van een mentor vast.
  • Praktische zaken: zoals wensen voor de verzorging van uw huisdieren en zaken kort na uw overlijden (begrafenis of crematie).

Stel dat u niet meer in staat bent om zelfstandig beslissingen te nemen en men besluit om te verhuizen en uw woning te verkopen. Zonder levenstestament moeten uw nabestaanden om de verkoop te realiseren een onderbewindstellingsprocedure starten. Mét een levenstestament kan dit achterwege blijven.

U kunt iemand een volmacht geven zonder bemoeienis van de notaris. Voor een sluitende formulering en het waarborgen van de echtheid heeft een levenstestament bij de notaris de voorkeur. De notaris schrijft het levenstestament direct in bij het Centraal Levenstestamenten Register.

Whitepaper: Levenstestament voor ondernemers

Staat u er weleens bij stil hoe uw financiële en medische zaken geregeld moeten worden als u hier zelf niet meer toe in staat bent? Een zwaar ongeluk of een ziekte als dementie kan  tot gevolg hebben dat u, bij leven, niet meer uw eigen keuzes kunt maken. Uw “gewone”  testament treedt nog niet in werking omdat u 
nog niet bent overleden. Een levenstestament is de oplossing. 

Testament: wat als u er niet meer bent?

Zonder testament

Heeft u geen testament opgemaakt, dan gelden volgens de wet de regels van het ‘versterferfrecht’. Dit erfrecht kent vier groepen erfgenamen:

  1. De niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot (de geregistreerde partner) en de kinderen van erflater.
  2. Ouders, broers en zussen van erflater.
  3. Grootouders van de erflater.
  4. Overgrootouders van de erflater.

Binnen elke groep gelden de regels van plaatsvervulling: als iemand uit een groep voor de erflater is overleden, treden afstammelingen voor hem in de plaats.

Wettelijke verdeling erfenis

Overlijdt een van de echtgenoten met achterlating van afstammelingen, dan geldt ‘de wettelijke verdeling’. De langstlevende echtgenoot en de kinderen zijn gezamenlijk ieder voor een gelijk deel erfgenaam. Bij de wettelijke verdeling bedeelt de notaris alle bezittingen en schulden van de nalatenschap toe aan de langstlevende echtgenoot en die krijgt hiermee de volledige beschikking over de nalatenschap, meer dan hem op grond van zijn erfdeel toekomt, en is dus overbedeeld. Hierdoor ontstaat een schuld aan de kinderen: een ‘overbedelingsschuld’. De kinderen krijgen hiermee een vordering. De vorderingen van de kinderen zijn pas opeisbaar bij het overlijden of faillissement van de langstlevende echtgenoot.

Met een testament

Misschien zijn de regels van het wettelijk versterferfrecht en de wettelijke verdeling voor u voldoende. Echter, is dat vaak niet het geval. Een testament biedt u de volgende voordelen:

  • U kunt de erfenis verdelen zoals u dat wilt.
  • U kunt de hoogte van de erfdelen wijzigen.
  • U kunt belasting besparen.
  • U kunt iemand onterven. Let op: kinderen hebben altijd recht op de helft van hun wettelijk erfdeel: hun legitieme portie.
  • U kunt zorgen voor een optimale toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR).
  • U kunt een goed doel aanwijzen als erfgenaam.
  • U zorgt ervoor dat uw partner goed verzorgd achterblijft. Samenwoners erven namelijk niet automatisch van elkaar.
  • U kunt iemand het vruchtgebruik van bepaalde goederen geven. Bijvoorbeeld van een woning of een effectenportefeuille.
  • U legt uw uitvaartwensen vast in een testament.
  • U kunt aangeven wie uw nalatenschap moet afhandelen: wie is de executeur?

Erfbelasting: hoe houden uw nabestaande zoveel mogelijk over?

Gelukkig hoeven u en uw familie niet vaak aangifte erfbelasting te doen. Onze specialisten nemen deze zorg graag voor u uit handen en passen de regelingen (waaronder de bedrijfsopvolgingsregeling) juist toe. Zo betalen uw erfgenamen niet te veel.

Daarnaast is ook de verdeling van de nalatenschap een belangrijk aandachtspunt. Wat moeten ze verdelen en hoe? Moet elke erfgenaam een evenredig deel krijgen of mag de notaris op een andere manier een gelijke verdeling maken? Bijvoorbeeld de ene erfgenaam uw woning en de andere erfgenaam uw effectenportefeuille.