CSDDD: Uitstel, maar géén afstel ketenverantwoordelijkheid

Bedrijven mogen niet meer wegkijken als er misstanden zoals kinderarbeid, ontbossing of uitbuiting plaatsvinden. Daarnaast verplicht de wet bedrijven om verder te kijken dan eigen bedrijfsactiviteiten, door ook bij (in)directe leveranciers informatie over risico’s in te winnen. 

Hoewel een formeel akkoord in eerste instantie rond leek, hadden verschillende lidstaten de onderhandelingen op het laatste moment geblokkeerd. Volgens deze lidstaten belastte de voorgestelde vorm van de CSDDD ondernemingen met bureaucratie en het verslechtert de concurrentiepositie van Europese bedrijven. Ook heeft Frankrijk voorgesteld om het aantal FTE, dat nodig is om binnen de reikwijdte van de wet te vallen, te verhogen zodat veel bedrijven niet meer in scope zijn. Omdat de Europese verkiezingen plaatsvinden in juni, moest er vóór 15 maart een overeenstemming worden bereikt. 

Op de valreep is de CSDDD op 15 maart voor de Raad gebracht. Deze is geaccepteerd en moet nu nog door het Europees Parlement geaccepteerd worden. De EU lidstaten hebben voor de CSDDD gestemd, al betrof de stemming een aangepaste versie van het wetsvoorstel, met een minder ruime scope. De volgende stap: nu moet de het voorstel nog langs het Europees parlement - ook hier is succes nog geen zekerheid.

De voornaamste veranderingen:

• Scope: de wetgeving geldt straks voor bedrijven met 1000 werknemers (in plaats van 500) en een omzet van minimaal EUR 450 miljoen (in plaats van EUR 150 miljoen).
• Verwijdering van de aanpak voor hoge risico sectoren: het concept om organisaties die niet aan de scope criteria voldoen, maar actief zijn in hoog risico industrieën, gefaseerd op te nemen, is verwijderd. De review clausule verwijst nu naar de mogelijkheid om later de aanpak voor hoge risico sectoren aan te pakken, indien nodig.
• Gefaseerde toepassingsbenadering op basis van bedrijfsgrootte en omzet:
  • Een toepassingsperiode van drie jaar voor bedrijven met meer dan 5000 werknemers en een omzet van 1500 miljoen.
  • Een toepassingsperiode van vier jaar voor bedrijven met meer dan 3000 werknemers en een omzet van 900 miljoen.
  • Een toepassingsperiode van vijf jaar voor bedrijven met meer dan 1000 werknemers en een omzet van 450 miljoen.
• Keten van activiteiten: het downstream-gedeelte van de definitie van de waardeketen is beperkt door afvoer/vernietiging van het product te schrappen uit de definitie. En daarnaast deze verder te beperken tot zakelijke partners die activiteiten voor het bedrijf uitvoeren of namens het bedrijf (dus ‘indirecte’ relaties tellen niet meer mee).
• Klimaatverandering: de verplichting voor bedrijven boven een bepaalde drempel om de implementatie van het plan te bevorderen, door onder andere gebruik te maken van financiële prikkels voor senior management, is verwijderd.
• Burgerlijke aansprakelijkheid: de verplichtingen rondom burgerlijke aansprakelijkheid zijn aangepast om de lidstaten meer flexibiliteit te geven bij de toepassing van de regel.

De verminderde reikwijdte betekent niet dat bedrijven nu achterover kunnen leunen

Zelfs als een bedrijf nu buiten scope valt, is het van groot belang voor het bedrijf om te investeren in ketenverantwoordelijkheid op het gebied van mensenrechten, milieu en natuur (Human Rights and Environmental Due Diligence, hierna HREDD). Steeds meer bedrijven realiseren zich dat het een maatschappelijke plicht is om niet meer weg te kijken, en dat ook hun klanten, partners en andere stakeholders dit van hen (gaan) verwachten. Daarnaast zorgt het naar buitenkomen van informatie over dergelijke misstanden in de media voor moeilijk te herstellen reputatieschade en zelfs milieustrafzaken of sociale strafzaken. 

Los van de CSDDD hebben verschillende landen eerder wetgeving ingesteld zoals de Duitse Supply Chain Act, de Engelse Modern Slavery Act en de Amerikaanse Uyghur Forced Labor Prevention Act. Binnen de Nederlandse overheid is er al een Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (2022-2025) getekend. Hierdoor wordt in de vereisten van publieke aanbestedingen gevraagd ketenverantwoordelijkheid op te nemen. Kortom: proactief aan de slag gaan met ketenverantwoordelijkheid levert een concurrentievoordeel, een positieve reputatie wat betreft duurzaamheid en lagere bedrijfsrisico’s op.

Ook hebben verschillende Europese wetten componenten van due diligence (zoals de EU Taxonomy, de EUDR tegen ontbossing en SFDR). Tot slot is daar natuurlijk de CSRD. Ook deze regelgeving heeft een vergelijkbaar doel als de CSDDD (zorgen voor het vergroten van transparantie over de hele waardeketen van bedrijven en daardoor positieve effecten versterken en negatieve effecten verminderen).

In de CSRD wordt zelfs expliciet benoemd dat “de beoordeling van de materialiteit van een negatieve impact is gebaseerd op het due diligence-proces dat is gedefinieerd in de internationale instrumenten van de VN-richtlijnen voor bedrijven en mensenrechten en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen” (ESRS 1 - paragraaf 45). Ook “staat de betrokkenheid bij de stakeholders centraal in het doorlopende due diligence-proces van de onderneming en de beoordeling van de materialiteit op het gebied van duurzaamheid” (ESRS 1 – paragraaf 24). 

In andere woorden:

Een gedegen due diligence over de gehele keten is de basis voor een goede dubbele materialiteitsanalyse.

De voordelen van inzicht in de keten

Naast drijfveren van binnen- en buiten, die zowel transparantie als het nemen van verantwoordelijkheid binnen de keten stimuleren, bestaat er al lang een sterk argument voor het in gang zetten van activiteiten op dit gebied: het is goed voor de (financiële) gezondheid van je bedrijf om inzicht te hebben in je waardeketen:

• Naast inzicht in mogelijke positieve en negatieve impacts krijg je ook inzicht in nieuwe kansen en risico’s met betrekking tot de keten, óók op commercieel vlak.
• Inefficiënties in de keten komen aan het licht. Deze leiden tot optimalisatie en kostenbesparingen. Daarnaast draagt het minimaliseren van negatieve impacts, zoals vervuiling of verspilling, bij aan kostenbesparingen op de lange termijn.
• Klanten, investeerders en andere belanghebbenden hechten steeds meer waarde aan transparantie en duurzaamheid. Bedrijven die verantwoordelijkheid nemen voor hun keten hebben een betere reputatie en genieten het vertrouwen van hun klanten.
• Bovendien opent het nemen van verantwoordelijkheid deuren naar nieuwe zakelijke kansen en partnerschappen die de positie van uw bedrijf in de toekomst versterken.

Aan de slag met ketenverantwoordelijkheid? 

Via deze website zullen wij u op de hoogte houden van de ontwikkelingen op het gebied van CSDDD en andere relevante due diligence wetgeving. Wilt u meer weten over wat ketenverantwoordelijkheid voor uw bedrijf zou betekenen, en hoe u het best aan de slag kunt gaan op dit gebied?  

Neem contact op