article banner
Loonbelasting

eHerkenning niet gratis: 8 grote gebreken en vraagtekens

Drs. Cor Overduin Drs. Cor Overduin

De Belastingdienst verplicht werkgevers om aangifte loonbelasting te doen. Dat staat in de wet. De wetgever schrijft dwingend voor dat de aangifte loonbelasting uitsluitend langs digitale weg kan worden gedaan. Tot nu toe kon een werkgever met gratis software van de Belastingdienst, op basis van gebruikersnaam en wachtwoord, zelf de loonbelasting aangifte doen. Maar vanaf 1 januari 2020 is dat anders: de Belastingdienst schrijft dwingend voor dat een werkgever dan eHerkenning moet gebruiken met een beveiligingsniveau van tenminste EH3. En dat kost die werkgevers jaarlijks geld. Want eHerkenning moet je kopen bij een private partij die daar dus geld voor vraagt. De overheid heeft aan zes commerciële bedrijven een licentie verstrekt om de eHerkenning uit te geven.

Aan dit verhaal rammelt echt van alles. Onderstaand werk ik het puntsgewijs uit.

Lees ook: Verplicht kosten maken middels eHerkenning voor aangifte loonheffingen >>

1 Kosten aan een private partij betalen om aan de wettelijke plicht te voldoen om belastingaangiftes in te dienen

Luchtvaartmaatschappijen zouden jaloers worden op dit verdienmodel: extra geld rekenen voor iets wat al bij wet verplicht is. Onze overheid doet het gewoon. De plicht om belastingaangifte te doen, staat buiten discussie. Ook voor verplicht gebruik van uitsluitend de digitale weg valt in deze tijd begrip op te brengen. Maar nu worden we vervolgens ook nog eens gedwongen om jaarlijks geld aan een private partij te betalen om bij de overheid op de juiste manier je belastingaangiften loonbelasting, btw en vennootschapsbelasting in te kunnen dienen. Een overheid die mij verplicht kosten te maken om belastingaangifte te kunnen doen. Ten principale een fout verhaal. Het doen van aangifte behoort kosteloos te zijn. Een overheid die dat niet kan aanbieden, heeft wat uit te leggen.

2 De regeling wordt ingevoerd op een moment dat er geen wettelijk fundament is.

Vanaf 2020 kun je, zo stelt de belastingdienst, alleen nog maar aangifte loonbelasting doen via eHerkenning. En dan ook met minimaal beveiligingsniveau EH3. Het moet namelijk ook voldoende veilig en betrouwbaar gebeuren, vandaar. De wettelijke grondslag voor verplicht gebruik van eHerkenning, is er echter nog niet. De Wet Digitale Overheid beoogt dat fundament te zijn. Maar die wet is nog niet eens aangenomen in de Tweede Kamer. Hoe kun je iets afdwingen van belastingplichtigen als er geen wettelijk fundament is? Wie heeft wanneer bij de Belastingdienst besloten om desondanks onverkort vast te houden aan 1 januari 2020 als datum waarop de oude schoenen hoe dan ook weggegooid werden? Terwijl je ziet dat die wet niet op tijd door het parlement komt? Misschien toch maar even terug naar de kliko en daar de ‘MijnBelastingdienst Ondernemers’ maar weer uitvissen, oppoetsen en mee doorlopen totdat de opvolger er echt is?

3 Het besluit waarin staat op welke manier de digitale aangifte loonbelasting moet worden ingediend, gaat nog steeds uit van de oude situatie

De oude situatie is: SBR/Digipoort, met authenticatiemiddel PKI Overheid services certificaat, of MijnBelastingdienst Ondernemers met authenticatiemiddel “Door Belastingdienst verstrekte gebruikersnaam en wachtwoord”.

De Belastingdienst maakt ons wijs dat het doen van aangifte met eHerkenning moet qua authenticatiemiddel. Maar wie vandaag (17 januari 2020) kijkt naar de bijlage bij de Regeling elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst, https://wetten.overheid.nl/BWBR0037127/2020-01-01/0/informatie ziet daar bij “aangifte loonbelasting”  nog steeds staan dat we kunnen inloggen op MijnBelastingdienst Ondernemers. Tja, als dit de regeling is zoals hij vandaag geldt, dan moet je de bijbehorende methode van authenticatie uiteraard ook wel toestaan. Maar als je in werkelijkheid die weg al hebt afgesloten, dan spoort het een echt niet met het ander.

4 Eenmanszaken die werkgever zijn, kunnen gewoon met Digid blijven inloggen. Terwijl de overheid zelf schrijft dat Digid te onveilig is voor dit soort privacy-gevoelige informatie over personeel (NAW-gegevens, loongegevens, etc)

In het wetsvoorstel Wet Digitale Overheid kunnen we lezen dat het inloggen via Digid eigenlijk niet zo’n veilige manier is om allerlei gegevens te versturen naar de overheid. En omdat alles liefst veilig en betrouwbaar moet, is de aangifte loonbelasting aangemerkt als een zaak die echt goed beveiligd verstuurd moet worden. Dus beveiligingsniveau minimaal EH3 eraan geplakt. Prachtig. Maar dan wat raars: eenmanszaken kunnen er voor kiezen om gewoon gratis met DigiD in te blijven loggen. En als je de website van de Belastingdienst bekijkt, dan lijkt het geen keuze voor eenmanszaken maar moeten eenmanszaken met DigiD inloggen: Inloggen doet u met DigiD als u een eenmanszaak hebt. Blijkbaar vindt de overheid het voor personeel van eenmanszaken dus geen probleem dat hun privacy-gevoelige gegevens via een onveilige methode bij de Belastingdienst worden ingeleverd? Je zal maar werknemer zijn bij een baas die de rechtsvorm ‘eenmanszaak’ heeft. En vergis u niet: van alle 1,8 miljoen bedrijven in Nederland zijn er 1,2 miljoen een eenmanszaak. Daarvan zullen er toch genoeg zijn die ook personeel in dienst hebben. Maar kennelijk is hun privacy dan onbelangrijk. De wetgever stelt ons zo wel voor wat vragen. Misschien durfde de wetgever het niet aan om ook bij eenmanszaken jaarlijks geld te gaan vragen voor het doen van belastingaangifte? Misschien is de Belastingdienst er niet klaar voor om ook deze (vermoedelijk best) grote groep van werkgevers onder verplichte eHerkenning te schuiven? Eerlijke antwoorden op deze vragen kunnen verhelderend zijn.

5 eHerkenning vereist een inschrijving Handelsregister, maar er zijn werkgevers die niet verplicht zijn om zich in Handelsregister in te laten schrijven en dus kunnen zij geen eHerkenning krijgen …

Ze bestaan: werkgevers die niet ingeschreven staan in het Handelsregister omdat dat voor hun niet verplicht is. Denk bijvoorbeeld aan kerken. Leuke domino: omdat je niet bent ingeschreven in het Handelsregister, kun je geen eHerkenning aanvragen. En dus kun je zelf geen belastingaangifte meer doen. Tja, hoe los je zoiets op? Via de tweede nieuwsbrief loonheffingen 2020 weten we het antwoord. Inmiddels heeft de Kamer van Koophandel een speciaal formulier geïntroduceerd waarmee kerken zich vrijwillig kunnen inschrijven bij het Handelsregister. Voor de fijnproevers: formulier 27. Wie dat formulier doorloopt, concludeert dat het allesbehalve een appeltje-eitje verhaal is. De Kamer van Koophandel is wel zo netjes om te vermelden dat zo’n kerk die geen onderneming drijft, niet verplicht is om zich in te schrijven in het Handelsregister. Maar ja, als de Belastingdienst je verplicht tot eHerkenning dan blijft er van die vrijwilligheid weinig over. De facto word je dus wel gedwongen om je in te schrijven...

6 De Belastingdienst misleidt ons door te suggereren dat je zelf ook aangifte kan doen zonder eHerkenning, maar die is nergens te vinden en niemand legt uit hoe dat dan precies werkt.

Op de website van de Belastingdienst https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/personeel-en-loon/content/loonaangifte-aangifte-loonheffingen  is te lezen:

Kunt u (of wilt u) zich niet inschrijven bij de KVK om eHerkenning aan te vragen?
Dan kunt u ervoor kiezen om uw aangifte te doen met andere software. Of u laat uw loonaangifte doen door een intermediair.   

Wie dit leest, kan denken: oh fijn, er is dus een alternatief voor eHerkenning. Ik zou inderdaad dan graag “met andere software” zelf de belastingaangifte willen doen. Maar dan de vervolgvragen: waar kan ik dat vinden, hoe werkt dat? Wat wordt gepresenteerd als een alternatieve oplossing, blijkt een doodlopend pad. Nergens is hierover meer informatie te vinden. Op deze manier is het een misleidend verhaal. Er is geen andere software waarmee je gratis, buiten eHerkenning om, zelf belastingaangifte kan doen.

7 De omgekeerde wereld: als je als werkgever nu niet op tijd klaar bent met eHerkenning moet je zelf maar om uitstel vragen

Beste Belastingdienst, ik heb hier niet om gevraagd. Ik wil als werkgever alleen maar aan mijn aangifteplicht voldoen. Nu is een situatie gecreëerd buiten mijn toedoen, waardoor ik daar niet aan kan voldoen. Who’s to blame? En wie moet dan zorgen voor een alternatief en voor een tijdelijke oplossing? Dat zal toch zonder boetes etc moeten zijn en dat zal toch door de veroorzaker zelf geïnitieerd moeten worden. Voorlopig is het vooral de omgekeerde wereld: jij als werkgever moet maar melden dat je uitstel wil. Onbegrijpelijk. De wachttijden bij de zes private partijen zijn lang. En wie niet via eHerkenning belastingaangifte wil doen zolang er geen wettelijk fundament is, belandt al helemaal in een niemandsland vol vraagtekens. Het gaat verzuimboetes regenen als we niet oppassen.

En was het niet dezelfde Belastingdienst die vorig jaar in een bijzondere brief bij alle werkgevers erop aandrong om toch vooral wat sneller de loonaangifte in te dienen (zie ook https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/personeel-en-loon/content/doe-zo-snel-mogelijk-uw-loonaangifte )? Want daarmee voorkomt u allerlei problemen. Op nogal zwaar aangezette toon werden werkgevers aangesproken op het belang van de snelheid bij indiening. Wie de redenen daarvoor dan analyseerde, moest constateren dat er misschien voor allerlei partijen belang is bij snelle indiening, behalve voor de werkgever zelf. Die arme werkgever die onbezoldigd toch al enorme almaar uitdijende ‘herendiensten’ verricht voor de overheid. Want jaarlijks breidt de aangifte loonbelasting alleen maar uit. In het jaar 2020 is het helemaal feest op dat punt. Het fenomeen ‘hoge of lage’ WW-premie beslaat maar liefst 21(!) bladzijden toelichting en uitleg in de tweede nieuwsbrief nieuwsheffingen. En dankzij de inkomensafhankelijke heffingskortingen hebben we een enorme waslijst van allerlei tabellen loonbelasting. Probeer dan als werkgever het maar eens allemaal helemaal goed te doen. Veel succes gewenst …. Maar de hele eHerkenning-heisa mag die gedachte van de snelle indiening van de loonaangifte blijkbaar gewoon naar de achtergrond drukken. Alles is relatief zullen we maar denken.

8 En als je wat dieper nadenkt over die hele eHerkenning, dan zijn er ook nog wel meer (belangrijke) vragen die onbeantwoord blijven

  1. Al in 2015 schreef de heer Jaap-Henk Hoepman dat we in Nederland een ‘desastreuze weg in’ gaan door te kiezen voor een dus toen al verouderd systeem! Zoiets als: ik moet vandaag een ander telefoontoestel kopen, weet je wat: doe mij maar zo’n bakelieten apparaat met zo’n mooie draaischijf. Tja, anno 2020 ongetwijfeld lekker goedkoop. Maar ook allesbehalve weinig getuigend van visie op enige toekomstbestendigheid.
  2. Waarom zijn er maar 6 bedrijven die eHerkenning mogen uitgeven? Met zo weinig aanbieders ga je toch geen serieuze marktwerking tot stand brengen? Dit is vragen om prijskartels. Misschien iets voor de ACM om eens nader te onderzoeken. Als je kijkt naar de prijzen die worden geoffreerd door deze zes bedrijven, dan kun je concluderen dat het allemaal uiterst dicht bij elkaar ligt (de prijs voor 1 jaar varieert van EUR 41 tot EUR 45). Dat lijkt misschien positief maar ook daar weer een gevaar in schuilen: valt er in deze ‘markt’ wel genoeg te verdienen? Is de concurrentie wel serieus zo?
  3. Hoe is de aanbestedingsprocedure geweest vanuit de overheid om die (uiteindelijk 6) private bedrijven te hebben geselecteerd? Wat waren de criteria? Hoe is dat proces verlopen? Kennelijk zijn er afspraken gemaakt tussen de overheid en leveranciers (zie https://www.eherkenning.nl/algemeen/over-eherkenning ). Te lezen is dat er een zogenoemd ‘Afsprakenstelsel Elektronische Toegangsdiensten’
  4. Op welk moment is bedacht dat een louter wettelijke plicht om belastingaangiften te moeten doen, ook onder het bereik te schuiven van de publiek-private grappenmakerij van eHerkenning met een jaarlijkse kostenpost die betaald moet worden aan een private partij? Wat waren daarbij de afwegingen en waarom is die keuze dan uiteindelijk uitgevallen zoals ze is uitgevallen? Kortom: hoe is de verantwoording?
  5. Is bedacht dat private partijen wel eens failliet kunnen gaan en/of op enig moment kunnen besluiten om ergens mee te stoppen? Waarom maakt de overheid zich afhankelijk van dit soort risico’s terwijl de overheid zelf die eHerkenning zo superbelangrijk vindt, dat zij maar liefst zo’n 400 clubs allemaal heeft aangesloten en wil aansluiten op deze manier van authenticatie. Belastingplichtigen moeten toch te allen tijde op correcte wijze aan hun aangifteplicht kunnen voldoen? Waar zijn de waarborgen? Is er niets geleerd van de Diginotar-affaire?

Tot slot

De oplossing is simpel: stel de oude route (MijnBelastingdienst Ondernemers) alsnog weer open, zodat iedereen kosteloos zonder eHerkenning aangifte loonbelasting kan doen. En zolang bovenstaande zaken/problemen nog geen goed antwoord hebben, moet dat kanaal open blijven staan. Oude schoenen gooi je pas weg als je nieuwe hebt. Hoewel: als de huidige authenticatie eigenlijk onveilig is? Ik weet het even niet meer, sorry.

Lees ook: Verplicht kosten maken middels eHerkenning voor aangifte loonheffingen >>

Actualiteiten