Transport en logistiek: heeft sector voldoende oog voor integriteit?

Wat zijn de risico's van familiebanden in organisaties? 

Familiebanden binnen een organisatie zorgen voor een cultuur waarin de kans bestaat dat men elkaar niet aanspreekt op ongewenst gedrag en waarin het moeilijk is bepaalde patronen te doorbreken. Werknemers die vaak op afgelegen locaties werken hebben minder zicht op wat er binnen de organisatie gebeurt en het tonen van goed voorbeeldgedrag door het management is voor hen minder zichtbaar. 

Hoe voldoet u aan de wet én zorgt u voor een open cultuur? 

Wat vroeger normaal was, is nu niet meer acceptabel. Grenzen van integer gedrag en een integere cultuur staan hierdoor onder druk. Hoe zorgt u tóch voor een positieve en open bedrijfscultuur? De nieuwe Wet bescherming klokkenluiders biedt melders meer rechten en zekerheid. Een open cultuur zorgt ervoor dat melders eerst intern bij hun collega’s en/of leidinggevende hun melding bespreekbaar maken. Als dat niet werkt, kunnen ze gebruikmaken van het meldkanaal van de organisatie. 

Wat moét u doen? 

Deze nieuwe wet bepaalt dat een misstand kan zijn: een mogelijke fraude, een gevaar voor schending van een wettelijk voorschrift of interne regels van de werkgever of een inbreuk op wetgeving die de Europese Unie opstelt, zoals Europese aanbestedingsregels en de algemene verordening gegevensbescherming. Heeft uw organisatie meer dan 50 medewerkers (zowel vaste als flexibele collega’s), dan moet u vanaf 17 december 2023 een interne meldprocedure en de daarbij behorende maatregelen geïmplementeerd hebben. 

Wat kúnt u doen? 

Verantwoording en transparantie is essentieel om misstanden aan het licht te krijgen. Zorg er daarom voor dat u: 

• Zaken als (seksueel) grensoverschrijdend gedrag als misstand beschouwt en integreer dit in uw bedrijfscultuur. Zo laat u iedereen binnen uw organisatie duidelijk zien wat onder een ‘misstand’ valt.  
• Organiseer regelmatig trainingen en gesprekken op verschillende niveaus binnen uw organisatie. Zo is voor iedereen helder welk gedrag gewenst en ongewenst is.- Zorg voor een duidelijk meldkanaal zodat u als werkgever snel op de hoogte bent van mogelijke misstanden. U voorkomt hiermee dat werknemers direct melden bij één van de toezichthouders (Inspectie Leefomgeving en Transport, Autoriteit Consument en Markt (ACM), Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) of Inspectie SZW). Melders mogen dit onder de nieuwe wet wel, maar in een organisatie met een open meldcultuur (‘speak-up cultuur’) is de kans groter dat uw werknemer de melding eerst intern doet.  

Een aantal voorbeelden van klokkenluiders in transport en logistieksector 

Klokkenluider meldt fraude met tachografen in transportsector (2021) 

De organisatie waar de klokkenluider werkte, zou tachografen manipuleren om te voorkomen dat ze de rijtijden registreerden. Naar aanleiding van de beschuldigingen van de klokkenluider is een onderzoek ingesteld en zijn verschillende boetes opgelegd aan het bedrijf. 

Klokkenluider onthult fraude in de transportsector (2016) 

Hij beweerde dat een aantal transportbedrijven samenwerkten om prijsafspraken te maken en zo de concurrentie uit te schakelen. De klokkenluider werkte zelf bij één van de betrokken organisaties en stapte naar de autoriteiten om deze praktijken aan te kaarten. Naar aanleiding van zijn beschuldigingen is een onderzoek ingesteld en zijn verschillende boetes opgelegd aan de betrokken organisaties. 

Klokkenluider onthult illegale export van afval (2021) 

Een klokkenluider onthulde dat een Nederlands recyclingbedrijf illegaal afval exporteerde naar landen buiten de EU. Het bedrijf had hiervoor geen vergunning en het afval werd vaak op een illegale manier verwerkt, met schadelijke gevolgen voor het milieu en de volksgezondheid in de ontvangende landen. Naar aanleiding van de onthullingen van de klokkenluider is het bedrijf vervolgd en is er een onderzoek ingesteld naar de illegale export van afval. 

Deze voorbeelden laten zien dat het melden plaatsvindt op verschillende thema’s, creëert bewustwording en maakt het onderwerp ‘klokkenluiders' bespreekbaar. 

 Hoe helpen wij u hierbij? 

 Wij helpen u bij: 

• Het ontwikkelen van een beleid dat past binnen uw organisatie. 
• Trainingssessies die dit beleid bij uw werknemers op de radar zetten.  
• Platform voor een klokkenluidersregeling, zodat uw werknemers (en eventueel externen) zich op een vertrouwelijke en/of anonieme manier kunnen melden. Via dit platform houden wij melders op de hoogte van de opvolging van hun melding, ook bij anonieme meldingen. Zonder koppeling van een e-mailadres of telefoonnummer maakt elke melder zelf een account met een gebruikersnaam aan. Wij zorgen ervoor dat de juiste mensen binnen uw organisatie de meldingen opvolgen en bij specifieke meldingen geven wij hier in overleg zelf opvolging aan. 
• Wat moet u doen als u vermoedt dat er binnen uw organisatie sprake is van fraude of corruptie? 
• Welke stappen moet u doorlopen en wat moet u vooral niet doen?