Overwerk: wat zijn uw rechten en plichten?

Wat is overwerk?

Het begrip overwerk kent geen wettelijke definitie. Overuren zijn de extra uren die uw werknemers werken bovenop de gebruikelijke fulltime arbeidsduur (zoals vastgelegd in hun arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao). Een gebruikelijke arbeidsduur van 40 uur en een feitelijke werkweek van 44 uur betekent dus 4 uur overwerk. Werkt uw werknemer parttime? Dan wordt het extra werk gezien als meerwerk. Ook voor parttimers geldt namelijk dat pas sprake is van overuren als die uren de gebruikelijke fulltime arbeidsduur per week overstijgen.  

Mag u uw werknemers verplichten tot overwerk?

U mag uw werknemers alleen verplichten over te werken als u hierover afspraken heeft gemaakt in de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement, de cao, of als dit redelijk is. Werkt uw werknemer op eigen initiatief meer uren dan in zijn/haar contract staat en heeft u daar niet om gevraagd? Dan hoeft u dit niet altijd te zien als overwerk. Werkt uw werknemer echter structureel langer dan in zijn/haar arbeidsovereenkomst staat en verwacht u dit eigenlijk ook van hem/haar, of accepteert u dit stilzwijgend? Dan kan wel sprake zijn van overwerk. 

Hoe mag u overuren compenseren?

In de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao staan vaak afspraken over de vorm van compensatie bij overwerk. U compenseert overuren bijvoorbeeld in geld of in vrije tijd (ook wel tijd-voor-tijd). Hierbij geldt:

• Compenseert u in geld? 
  Dan kan uw werknemer, naast het reguliere loon over de extra gewerkte uren, recht hebben op een toeslag voor de gemaakte overuren. Of een toeslag moet worden betaald, blijkt uit de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao. Dit geldt niet voor meerwerk, hier betaalt u het reguliere loon over. Wanneer u deze uren uitbetaalt, hangt af van wat u met uw werknemers heeft afgesproken. Meestal valt de betaling van de overuren samen met het reguliere salaris aan het einde van de maand.
• Compenseert u in vrije tijd? 
  Dan is vaak bepaald dat uw werknemers deze vrije tijd een half jaar na het kalenderjaar waarin de overuren zijn opgebouwd verplicht (1 juli) moeten opnemen. Doen zij dit niet, dan betaalt u de overuren alsnog uit. Let op: is er bij u geen cao van toepassing? Dan mag u alleen in vrije tijd compenseren als het loon met alle gewerkte uren samen niet onder het wettelijke minimumloon uitkomt.

In arbeidsovereenkomsten voor functies met een hoge inschaling staat vaak de afspraak dat ‘een vergoeding voor eventueel overwerk geacht wordt inbegrepen te zijn in het salaris’. Rechtspraak zegt dat deze afspraak alleen mogelijk is als een werknemer niet meer dan tien procent boven zijn contractuele uren overwerkt.

Registreer overuren goed!

Maakt uw werknemer overuren, dan bent u wettelijk verplicht deze goed te registreren. Doet u dit niet, dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie u een boete opleggen. Deze registratieverplichting geldt overigens niet voor gewerkte (over)uren door werknemers die jaarlijks meer dan driemaal het minimumloon verdienen.

Wanneer moet u de arbeidsduur aanpassen?

Geeft u uw werknemer gedurende een periode van (ten minste) drie maanden de opdracht om overwerk/meerwerk te verrichten? Dan kan dit leiden tot een aanpassing van de arbeidsduur. Uw werknemer moet dan kunnen aantonen dat sprake is van structureel overwerk. Bij een tijdelijke piek of incidenteel overwerk hoeft u de arbeidsduur van de werknemer dus niet aan te passen.

Maak altijd goede afspraken!

Voorkom verkeerde compensatie van overuren en maak hier goede afspraken over met uw werknemers. Heeft u vragen? De arbeidsjuristen van Grant Thornton helpen u graag verder!

Neem contact met ons op