Whitepaper CSRD
Als samenleving staan we voor een immense verduurzamingsopgave om onze wereld leefbaar te houden. Van ondernemingen wordt verwacht dat zij daarin verantwoordelijkheid nemen, voor de impact op mens, milieu en samenleving.
Het dubbele materialiteitsprincipe ligt aan de basis van de aankomende CSRD-richtlijn. Volgens dit principe worden belangrijke thema's en onderwerpen aan twee kanten belicht: enerzijds de duurzaamheidsgerelateerde risico's en kansen die van buitenaf op de organisatie afkomen (outside-in), en anderzijds de impact van de organisatie op mens en milieu (inside-out). In dit artikel vertellen we je er meer over.
Het materialiteitsprincipe vormt de basis voor de aankomende CSRD-richtlijn, die vanaf 2024/2025 alle grote bedrijven verplicht om jaarlijks te rapporteren over duurzaamheidsbeleid en -prestaties. Concreet stelt het materialiteitsprincipe dat de meest relevante (materiele) duurzaamheidsaspecten in het jaarverslag worden opgenomen. . Dit verslag - en tevens de strategie - op basis van materialiteit, zorgt ervoor dat de aandacht en de resources naar de meest belangrijke zaken.
Zo wordt bijvoorbeeld duidelijk:
Een materialiteitsanalyse brengt dus focus aan in strategie en verslaglegging.
Vanuit het impactperspectief wordt een thema beoordeeld als materieel wanneer: het op korte, middellange of lange termijn een positieve of negatieve invloed heeft op mens en milieu. Dit heeft betrekking op diverse ESG-aspecten (Environmental, Social, Governance).
Denk bijvoorbeeld aan positieve effecten voor medewerkers als gevolg van investeringen in training en welzijn, maar ook aan negatieve effecten zoals de vervuiling of de CO2 uitstoot van jouw productieprocessen.
De update van CSRD bevat richtlijnen voor het classificeren en prioriteren van de belangrijkste duurzaamheidsthema's binnen een onderneming, zie onderstaande figuur.
Het tweede aspect is de financiële materialiteit. In dit geval is een thema materieel, wanneer het een (potentieel) financieel effect heeft op de onderneming. Bijvoorbeeld als gevolg van schade door wateroverlast of droogte (zogenaamde fysieke risico's). Of als gevolg van reputatieschade, een verschuivende marktvraag, juridische risico's of zaken als CO2 heffingen.
Dit omvat risico's en kansen die een relevante invloed kunnen hebben op de financiële ontwikkeling, prestaties, kosten, positie en financieringsmogelijkheden van de organisatie. De prioritering en classificering van financieel materiële duurzaamheidsaspecten worden bepaald op basis van de waarschijnlijkheid en omvang van de risico’s en kansen.
Bij het bepalen van materiële duurzaamheidsthema's worden stakeholders betrokken. Dit zijn bijvoorbeeld klanten, leveranciers, medewerkers, financiers en de maatschappij. Zij helpen scherp te krijgen welke thema's belangrijk zijn voor jouw organisatie, maar ook om op te halen welke rol zij van jou verwachten: verwachten jouw stakeholders dat je een koploper wordt op een bepaald thema? Of juist meer reactief te werk gaat?
De resultaten van de analyse kunnen worden weergegeven in een materialiteitsmatrix. Op de ene as staat de mate van impact materialiteit en op de andere de mate van financiële materialiteit.
Het voordeel van deze matrix is dat je in één oogopslag duidelijk heeft hoe de thema’s verdeeld zijn. Het nadeel is daarentegen dat de exacte plaatsing van de thema’s vaak tot veel discussie leidt. Daarom kiezen wij er vaak voor om de thema’s weer te geven in een staafdiagram, zie het voorbeeld:
Ongeacht welke grafiek je hanteert, blijft het belangrijk om de discussie te voeren over de onderliggende informatie – dus waarom is een materieel thema van belang? Daarbij is het ook goed om rekening te houden met de beschikbaarheid van de informatie.
CSRD vereist een audit op het duurzaamheidsverslag. Hierbij checkt de auditor of de CSRD rapportage standaard (ESRS) correct is toegepast. Als onderdeel van deze controle beoordeelt de auditor ook de materialiteitsanalyse.
Daarom is het van belang het proces van materialiteitsanalyse goed vast te leggen: welke stappen zijn er ondernomen? Door wie en wat is er besproken? Hoe bent u tot de definitieve selectie van thema’s gekomen? En waarom representeert dit het complete beeld van uw relevante thema’s?
Dit noemen we de audittrail. Leg deze informatie duidelijk vast in een beknopt procesverslag voor jouw accountant. Hiermee voorkom je ingewikkelde vragen en extra werk achteraf.
Of je nu al aan de slag bent met een materialiteitsanalyse of nog moet beginnen; het is een flinke klus om uiteindelijk CSRD-ready te zijn in 2024/2025. Heb je behoefte aan een sparringpartner om dit proces te starten? Of zoek je naar manieren waarop je jouw huidige aanpak kunt verenigen met de eisen van huidige en toekomstige wetgeving?