Box 3

De schenking tegen schuldigerkenning in box 3: een mismatch?

Erik van der Sande
Door:
insight featured image
De papieren schenking is een veel gebruikte vorm van overdracht van vermogen van ouders naar kinderen. Na het kerstarrest van de Hoge Raad is de zogenoemde spaarvariant geïntroduceerd. Wat zijn de gevolgen daarvan voor de papieren schenkingen? En wat als in 2026 een vermogensaanwasbelasting komt?
Onderwerpen

De schenking op papier

Het schenken op papier is hetzelfde als het schenken tegen schuldigerkenning. Er wordt geen vermogen in contanten aan de begiftigde overgedragen. De schenking is niets anders dan een verklaring van de schenker dat deze een bedrag schuldig is aan de begiftigde. De schenking is pas opeisbaar door de begiftigde bij het overlijden van de schenker. De schenking dient plaats te vinden bij notariële akte.

Er zijn twee voordelen.

  1. Het eerste voordeel doet zich voor als de schenkingen niet hoger zijn dan de bedragen in de eerste tariefschijf, terwijl bij overlijden van de schenker zijn erfgenamen over de top van de verkrijging het hoge tarief zijn verschuldigd.
  2. Het tweede voordeel is de hoge rente. De schenker is verplicht een rente te betalen van 6%. Het betalen van deze hoge rente is ook een vorm van belastingvrije overdracht van vermogen.

De papieren schenking in box 3

De papieren schenking is een bezit voor de begiftigde en wordt bij hem belast in box 3. De schuld is bij de schenker aftrekbaar in box 3. In het huidige systeem (tot het kerstarrest) was er daardoor min of meer een evenwichtig stelsel. De spaarvariant gooit roet in het eten.

De spaarvariant in box 3 gaat nog steeds uit van wettelijke forfaits. Alleen is er een ander forfait voor vorderingen en schulden. Het forfait voor vorderingen is voor het jaar 2023 vastgesteld op 6,17%. Daarover wordt 32% belasting geheven. Voor schulden is het forfait voorlopig vastgesteld op 2,46%. Dat geeft een belastingverlaging van 32%. Met andere woorden, de belastingdruk bij de begiftigde (het kind) is hoger dan de teruggave bij de schenker (de ouder). Het voordeel van een papieren schenking neemt daardoor af. Maar blijft het interessant?

Voorbeeld

Een voorbeeld om antwoord te geven op de vraag of het doen van een papieren schenking interessant blijft.

Barend heeft een behoorlijk vermogen. Als hij overlijdt is dochter Evelien zijn enig erfgenaam. Zijn nalatenschap wordt bij haar bijna volledig tegen het tarief van 20% belast. Op advies van zijn belastingadviseur heeft Barend in het verleden een bedrag van 100.000 euro op papier geschonken. Hij betaalt elk jaar 6.000 euro rente. De vordering wordt bij Evelien elk jaar belast in box 3. Stel dat deze heffing plaatsvindt in de hoogste schijf. Dan is Evelien in 2022 1.714 euro aan belasting verschuldigd. Barend krijgt een vermindering van de door hem te betalen belasting van ook 1.714 euro. Per saldo is de heffing neutraal.

Dat wordt anders met de spaarvariant. Evelien moet in 2023 over de vordering 1.974 euro aan belasting betalen. Barend krijgt nog maar een vermindering van 787 euro. Per saldo is de spaarvariant 1.187 euro nadelig.

Op basis van het gekozen voorbeeld kan worden gezegd dat de papieren schenking niet langer een goed planningsinstrument meer is. Eerdere schulden die zijn ontstaan door papieren schenkingen hoeven niet direct te worden afgelost. Er gaat nog steeds elk jaar 6.000 euro naar Evelien. Dat geeft een toekomstige besparing aan erfbelasting van 20% ofwel 1.200 euro.

De papieren schenking en de vermogensaanwasbelasting

In 2026 komt er volgens de plannen van het kabinet een vermogensaanwasbelasting. Rentebaten worden belast en rentelasten zijn aftrekbaar. Het systeem is weer in evenwicht als we ervan uitgaan dat rentebaten tegen een zelfde percentage wordt belast als het percentage waartegen rentelasten aftrekbaar zijn. Zeker is dat niet. Houd de ontwikkelingen goed in het oog. Dit zou dan betekenen dat papieren schenkingen weer interessant worden.

Tip

Breng de gevolgen van gedane papieren schenkingen in beeld, zodat u een weloverwogen beslissing kunt nemen of u de schenkingen in stand laat of aflost. Aflossen kan door het doen van een bancaire overboeking, maar ook door het overdragen van een effectenportefeuille. Gelet op de recente koersdalingen kan dat voordelen opleveren als latere koersstijgingen bij de kinderen terecht komen.