Gewijzigd toepassingsgebied btw: voorbereid in 3 stappen!

Uitspraken HvJ-EU relevant voor nieuw beleid 

Wanneer zijn leveringen binnen één rechtspersoon niet aan btw onderworpen? 

• Uitspraak FCE Bank (C-210/04): het verrichten van diensten tussen HH en haar VI zijn niet aan btw onderworpen.  
• Uitspraak Morgan Stanley (C-165/17): bevestiging dat men een VI en HH als één belastingplichtige moet zien en dat elke verdeling van kosten/diensten tussen de entiteiten buiten het toepassingsgebied van de btw valt.  

Wanneer zijn bij prestaties binnen één rechtspersoon, waarbij één of beide vestigingen behoren tot een fiscale eenheid, wél aan btw onderworpen?  

• Uitspraak Danske Bank (C-812/19) en Skandia (C-7/13): maakt een VI en/of HH deel uit van een fiscale eenheid, dan worden deze als afzonderlijke belastingplichtigen behandeld. Een fiscale eenheid is in de EU beperkt tot één EU-lidstaat en het lidmaatschap hiervan is niet uit te breiden tot personen gevestigd in andere lidstaten. Zijn de HH of de VI of beide lid van een fiscale eenheid in de EU, dan vallen prestaties hiertussen dus binnen het toepassingsgebied van de btw.  

Verleent een HH bijvoorbeeld diensten aan haar filiaal dat lid is van een fiscale eenheid, dan beschouwt de Belastingdienst dit als diensten geleverd aan de fiscale eenheid. Omdat het filiaal tot de fiscale eenheid behoort, kunnen de HO en haar filiaal niet als één belastingplichtige worden beschouwd voor btw-doeleinden. Omdat het filiaal dat tot de fiscale eenheid behoort een afzonderlijke belastingplichtige is voor zijn HH, kan de Belastingdienst de tussen hen verrichte handelingen niet buiten beschouwing laten voor btw-doeleinden. Prestatise tussen de HH en haar filiaal zijn daarom onderworpen aan btw. 

Hoe doen we dit momenteel in Nederland? 

Behoort een VI van een buitenlandse onderneming in een Nederlandse fiscale eenheid, dan maakt de buitenlandse HH volgens de Hoge Raad ook deel uit van de fiscale eenheid.  

Tot nu toe maakt, naast een lokale vestiging, ook de gehele rechtspersoon (de HH inclusief haar buitenlandse vestigingen) deel uit van de fiscale eenheid, dat betekent dat: 

• Maakt een Nederlandse VI bijvoorbeeld deel uit van de Nederlandse fiscale eenheid, dan maakt haar in het buitenland gevestigde HH ook deel uit van de Nederlandse fiscale eenheid.  
• En andersom: maakt een Nederlandse HH deel uit van de Nederlandse fiscale eenheid, dan maken haar in het buitenland gevestigde VI's ook deel uit van de Nederlandse fiscale eenheid.  

Behoren de VI/HH tot de Nederlandse fiscale eenheid, dan vallen de prestaties tussen de Nederlandse VI/HH en de in het buitenland gevestigde HH/VI buiten de werkingssfeer van de btw. Dit is momenteel ook van toepassing als de onderneming waarbij buitenlandse vestigingen betrokken zijn tot de fiscale eenheid van een andere lidstaat behoort. Onder de huidige regels vallen de prestaties tussen HH en haar VI's buiten de btw-werkingssfeer. Zelfs als één of beide tot een fiscale eenheid behoren.  

Hoe verandert het toepassingsgebied van de btw per 1 januari 2024? 

Vanaf 1 januari 2024 gelden de volgende regels voor het toepassingsgebied van de btw uit het besluit van 1 juli 2022:  

• Tussen uw HH en een VI vinden geen prestaties plaats voor btw. Zij vormen namelijk samen één onderneming en de prestaties tussen hen vallen buiten de werkingssfeer van de btw.  
• Maken uw HH en/of haar filiaal/VI deel uit van een fiscale eenheid in een lidstaat, dan geldt een uitzondering. De prestaties tussen uw HH en haar filiaal/VI vallen na 1 januari 2024 niet meer buiten de werkingssfeer van de btw.  
• Maken beide vestigingen géén deel uit van een fiscale eenheid in één van de lidstaten? Dan vallen de prestaties tussen hen nog steeds buiten de werkingssfeer van de btw. 
• Het besluit is alleen van toepassing op de leveringen tussen uw HH en haar VI's.  
• Hoe de Belastingdienst omgaat met btw bij prestaties binnen andere structuren (zoals tussen VI’s/filialen) staat niet in het besluit. Waarschijnlijk behandelt de Belastingdienst deze hetzelfde. De fiscale eenheid werkt namelijk volgens het HvJ-EU niet grensoverschrijdend. De leveringen binnen dezelfde rechtspersoon vallen dus binnen de werkingssfeer van de btw als uw HH van deze rechtspersoon of één van haar VI's deel uitmaakt van een fiscale eenheid in de EU.  

Welke gevolgen heeft gewijzigd toepassingsgebied btw voor u?  

• Maakt uw HH of VI deel uit van een fiscale eenheid in Nederland of een andere lidstaat, dan vallen prestaties tussen uw HH en haar filiaal niet langer buiten de werkingssfeer van de Nederlandse btw. De Belastingdienst kan dus btw op deze leveringen heffen.  
• Is de verleggingsregeling van toepassing, dan moet een afnemer van prestaties mogelijk btw betalen. Bijvoorbeeld als uw HH in een andere lidstaat kosten in rekening brengt bij uw Nederlandse VI of als uw VI in een andere lidstaat kosten in rekening brengt bij uw Nederlandse HH en de plaats van dienst in Nederland ligt. Dit heeft grote gevolgen! U moet dan namelijk (verlegde) btw berekenen op grensoverschrijdende leveringen tussen uw HH en haar VI of andersom. Verricht uw onderneming (deels) vrijgestelde prestaties, dan is uw verschuldigde voorbelasting (deels) niet aftrekbaar. 
• Zijn er geen fiscale eenheden binnen de EU bij betrokken, dan blijven prestaties tussen uw HH en haar VI/filiaal buiten de werkingssfeer van de btw. De Belastingdienst past dan de beslissingen van het HvJ-EU in FCE Bank en Morgan Stanley toe.  

Hoe bereidt u zich voor op gewijzigd toepassingsgebied btw? 

Is er binnen uw onderneming een fiscale eenheid binnen de EU betrokken, dan hebben de wijzigingen grote gevolgen voor uw bedrijfsstructuren met grensoverschrijdende leveringen tussen uw HH en de VI. Bereid u daarom met deze drie stappen goed voor: 

1. Ga na of deze wijziging gevolgen heeft voor de btw bij prestaties die plaatsvinden tussen uw verschillende vestigingen. Behoort één van uw inrichtingen binnen de EU tot een fiscale eenheid? Dan behandelt de Belastingdienst ze volgens de nieuwe Nederlandse regels als afzonderlijke belastingplichtige. De prestaties tussen HH en VI vallen na 1 januari 2024 dan binnen de werkingssfeer van de btw. 
2. Verricht uw onderneming (deels) vrijgestelde prestaties, dan bent u mogelijkover deze kosten de (deels) niet-aftrekbare btw verschuldigd. Heeft uw onderneming deze structuur én verricht uw onderneming alleen belaste prestaties dan brengt nieuw beleid bijvoorbeeld veranderingen in de rapportage- en nalevingsverplichtingen of benodigde updates in uw ERP-systemen met zich mee. 
3. Breng de prestaties tussen uw verschillende vestigingen en de btw-gevolgen van de wijzigingen in kaart.  

Hoe voorkomt u dat u teveel btw betaalt? 

1. Onderzoek of het mogelijk is de groepsstructuur van uw onderneming te wijzigen en zo de btw-behandeling te optimaliseren. Laat bijvoorbeeld de HH/VI's diensten rechtstreeks inkopen of laat de HH gedeeltelijk en de VI's gedeeltelijk inkopen. 
2. Bevindt de plaats van levering zich in een andere lidstaat die het arrest van Skandia en Danske Bank nog niet toepast, dan is het mogelijk dat u geen btw verschuldigd bent. De meeste lidstaten hebben echter al maatregelen genomen of nemen deze momenteel en brengen zo hun wetgeving overeen met de uitspraak van Skandia en Danske Bank. Controleer daarom de btw-regels van andere betrokken lidstaten goed! 

Meer informatie over gewijzigd toepassingsgebied btw? 

Het gewijzigde toepassingsbeleid van de btw is lastig. Heeft u vragen of wilt u er zeker van zijn dat u goed voorbereid bent op het nieuwe beleid? Onze adviseurs kunnen u helpen. Zij hebben internationale kennis en werken nauw samen met de specialisten van andere leden van Grant Thornton International. Zij weten snel welk beleid in de verschillende landen geldt. 

Neem contact op met één van onze btw-specialisten