403-vrijstelling

403-vrijstelling toepassen heeft risico’s: bezint dus eer gij begint!

Jeroen Bos
Door:
403-vrijstelling toepassen heeft risico’s
Maakt uw entiteit gebruik van de ‘groepsvrijstelling’ zodat u een beperktere jaarrekening op kunt maken, vrijstelling heeft voor de controle door een accountant en voor de deponeringsplicht bij de Kamer van Koophandel? Ga dan wel na of deze vrijstellingen opwegen tegen de risico’s! Wij zien dit nu in de praktijk namelijk vaak fout gaan.
Onderwerpen

Let goed op de eisen voor de 403-vrijstelling!

Wilt u gebruikmaken van de 403-vrijstelling? Ga dan goed na of u wel écht aan de eisen voldoet! Is dit namelijk niet het geval, dan staan u achteraf vervelende verrassingen te wachten!  

Uw entiteit moet aan élke van de volgende voorwaarden voldoen: 

  1. De moedermaatschappij moet zich schriftelijk hoofdelijk aansprakelijk hebben gesteld voor de schulden van de dochtervennootschap en deze verklaring deponeren bij de Kamer van Koophandel. 
  2. De geconsolideerde jaarrekening van de moedermaatschappij moet zijn opgesteld volgens de voorschriften van de Europese Unie of IFRS zoals aanvaard en goedgekeurd door de Europese Unie. 
  3. De dochtervennootschap moet jaarlijks een instemmingsverklaring deponeren bij de Kamer van Koophandel waarbij alle aandeelhouders verklaren in te stemmen met de afwijking van de jaarrekeningvoorschriften.

Wat gaat er nu vaak fout? 

Weegt een 403-vrijstelling in alle gevallen op tegen de risico’s dat u tóch niet aan alle drie de eisen blijkt te voldoen? Het lijkt vrij eenvoudig. Tóch zien wij dat dit niet altijd goed gaat of lastiger is dan men denk. Bijvoorbeeld als blijkt dat: 

  • De instemmingsverklaringen niet jaarlijks of niet op tijd (na afloop boekjaar en voor de vaststelling van de jaarrekening) zijn gedeponeerd. 
  • De geconsolideerde jaarrekening niet of niet op tijd (uiterlijk binnen twaalf maanden of tien maanden bij automatische vaststelling) is gedeponeerd. 
  • De dochtervennootschap geen verplichte beperkte balans opmaakt. 
  • De moedermaatschappij ‘vergeet’ een 403-verklaring af te geven voor een later aangekochte deelneming. 

403-vrijstelling heeft nog wat open eindjes… 

De toepassing van de 403-vrijstelling kan in de praktijk leiden tot andere vraagstukken, zoals: 

  • Kan een UK-moedervennootschap, gelet op de Brexit, nog wel een 403-verklaring afgeven?  
  • Kan een commanditaire vennootschap ook een 403-verklaring afgeven? 

Wat als blijkt dat u tóch niet aan de eisen voldoet?

Het antwoord is: dan kan de dochtervennootschap géén gebruikmaken van de 403-vrijstelling en behoudt de dochtermaatschappij dus de gebruikelijke jaarrekeningplicht. Heeft de dochtermaatschappij zelf niet tijdig een volledige jaarrekening gedeponeerd? Dan kan dit leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid omdat zij niet heeft voldaan aan de boekhoudverplichting/administratieplicht. Bij faillissement staat dan zelfs vast dat sprake was van kennelijk onbehoorlijke taakvervulling (omkering bewijslast) en kan men de bestuurders aansprakelijk stellen voor het hele boedeltekort van de vennootschap. Daarnaast blijft de moedermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk door de afgegeven 403-verklaring. Een dubbel risico dus!

Voor- en nadelen 403-vrijstelling nog even op een rij 

De voordelen van de 403-vrijstelling kunnen zijn: 

  • Administratieve lastenverlichting,  
  • Kostenbesparing, 
  • Concurrenten geen inzicht geven in de financiële gegevens van de afzonderlijke vennootschap  
    (soms toegepast omdat wederpartijen dat eisen, bijvoorbeeld in aanbestedingen). 

De nadelen van de 403-vrijstelling kunnen zijn: 

  • De ‘onbeperkte’ aansprakelijkheid van de moedermaatschappij voor schulden van de dochtervennootschap.  
  • Risico’s bij het niet tijdig voldoen aan alle voorwaarden en de aansprakelijkheidsrisico's bij (het bestuur van) de dochtervennootschap.  
  • Bij kleinere groepen is er nauwelijks sprake van kostenbesparing of lastenverlichting omdat de dochtervennootschappen nog steeds een beperkte jaarrekening moeten opmaken en daarnaast instemmingsverklaringen moeten deponeren. 

Let bij verkoop deelneming ook goed op intrekken 403-verklaring!

Trek bij de verkoop van een dochtervennootschap de 403-verklaring op een juiste manier. Dit gaat momenteel niet altijd overal goed waardoor de aansprakelijkheid voor de dochter blijft bestaan.

Misschien is concerngarantie beter alternatief voor 403-vrijstelling?

Vragen uw wederpartijen bij opdrachten een 403-verklaring? Overweeg dan altijd of een concerngarantie ook volstaat. Dit is een garantie van de moeder specifiek voor die wederpartij en/of opdracht. Een 403-verklaring geeft zekerheid aan alle schuldeisers voor alle schulden. De concerngarantie is beperkt(er) in omvang en daarom soms een beter alternatief. 

Laat u goed adviseren!

Ja, de 403-vrijstelling is soms voordelig. Toch is het verstandig om u goed te laten adviseren en alternatieve mogelijkheden te overwegen die misschien beter aansluiten op uw situatie. Bezint eer gij begint dus!

Onze ondernemingsrecht juristen helpen u graag