Trade Based Money Laundering

Blijf alert op derde partij betalingen

Dennis van der Meer
Door:
Debit card swiping on card reader
‘Weten met wie u zakendoet’: een veel besproken thema. Wij schreven er eerder het jaar ook al een artikel over. De afgelopen weken kwamen er artikelen in de pers naar voren waarin de betrokkenheid van Nederlandse ondernemingen bij een grote Deense witwaszaak bleek. Het ging hierbij vooral om ‘Trade Based Money Laundering’ (TBML) en meer specifiek: om derde partij betalingen. Wat is TBML, hoe werkt het, wat zijn derde partij betalingen en waar moet uw bedrijf voor waken?
Onderwerpen

Wat is Trade-based money laundering (TBML)?

TBML is het gebruiken of opzetten van handelsstructuren om crimineel geld wit te wassen. We spreken hierbij niet van eenmalige gebeurtenissen, maar van goed georganiseerde constructies om zo miljoenen wit te wassen.

Er is sprake van TBML wanneer: 

  • Er criminele winsten/waarde zijn.
  • Er een oogmerk is op het verplaatsen van deze waarde door middel van producten of diensten die men verhandelt.
  • Deze verplaatsing een legitimatie tot gevolg moet hebben. Het criminele geld moet een ogenschijnlijk witte 'status' krijgen.

Er is nog discussie of alleen misbruik van internationale handel of ook misbruik van binnenlandse handel onder TBML valt.

Bij veel verschijningsvormen van TBML is sprake van een vorm van documentfraude, zoals:

  • Over- en onderfactureren
  • Over- en onderverschepen
  • Phantom shipping (niets verschepen, wel factureren)
  • Meervoudig factureren
  • Onjuiste omschrijving goed/dienst 
  • Derde partij betalingen

Hoe werkt TBML?

Bij TBML verplaatst men illegale fondsen via legitieme handelstransacties, met gebruik van: overfacturering, onderfacturering, meervoudige facturering en fictieve facturering. Zo lijkt het alsof de fondsen het resultaat zijn van legitieme zakelijke transacties en verhullen zo de ware aard van de onderliggende financiële activiteit.

Over- en onderfacturering

Het opzettelijk opvoeren of verlagen van de prijs van goederen of diensten in een transactie om een verschil tussen de werkelijke en factuurprijs te creëren. 

Meervoudige facturering 

Men maakt meerdere facturen voor dezelfde transactie om zo geld te verplaatsen via verschillende kanalen. 

Fictieve facturering

Het gebruik van nepfacturen die de aankoop van goederen of diensten voorstellen die in werkelijkheid niet hebben plaatsgevonden.

TBML gebruikt men ook om cash geld, afkomstig van criminele activiteiten zoals drugshandel, mensenhandel, belastingontduiking en terroristische financiering, op te nemen in een legitieme geldstroom. Men gebruikt het ook om de opbrengsten van corruptie te verbergen. 

Ook Nederlandse bedrijven moeten opletten

Het artikel ‘Deense witwaszaak, Nederlandse zuivelgigant en een geldmarkt in Irak’ en een Argos-podcast ‘Deense drugsmiljoenen voor Hollandse ondernemers’ van 8 april 2023 gaat uitvoerig in op een specifieke casus vanuit Denemarken. Uit het onderzoek in dat artikel kwam naar voren dat ruim 100 Nederlandse bedrijven geld aannamen van Deense BV’tjes die men gebruikte voor het witwassen van geld. Van kleine MKB’ers tot een grote, internationaal opererende zuivelcoöperatie. Allemaal raakten ze bewust of onbewust verzeild in een netwerk dat miljoenen aan ondergrondse transacties rondpompte.

Daarnaast bleek dat meerdere Nederlandse bedrijven en personen die geld ontvingen uit Denemarken al eerder: in aanraking kwamen met justitie, bestuurlijke maatregelen kregen opgelegd of werden veroordeeld voor sanctieschending. Een aardappelhandelaar kreeg in 2008 een boete van de Staat van bijna twee ton voor het betalen van smeergeld aan de Iraakse overheid tijdens een handelsmissie. Ook gingen er betalingen naar individuele personen die eerder op last van de gemeente hun onderneming moesten sluiten in verband met verboden wapenbezit.

Wat zijn derde partij betalingen?

De meeste derde partij betalingen hebben een legitieme oorsprong en bestemming. Het zijn ontvangsten van gelden van een partij die niet direct bij een transactie betrokken was en dus geen deelgenoot is bij een bepaalde transactie, anders dan alleen maar de financiële afwikkeling te verzorgen. 

Veel bedrijven in met name het Midden-Oosten, zijn min of meer veroordeeld tot dit soort betalingen. Europese banken ontvangen namelijk liever geen geldverkeer van banken uit bijvoorbeeld Irak, ook niet van legitieme ondernemingen. Daar moet, bijvoorbeeld een Iraaks bedrijf, een constructie op verzinnen. In grote delen van het Midden-Oosten en delen van Azië maken ze weinig gebruik van reguliere banken. De economie draait daar op contant geld. Via het eeuwenoude ‘hawala-systeem’ krijgen bedrijven in Irak tóch substantiële sommen geld naar een bedrijf in het buitenland: ondergronds bankieren of informal value transfer systems (IVTS).

Voor welke risico's moet u waken?

In principe is het aannemen van derde partij betalingen niet strafbaar. U moet als ondernemer echter wel waken voor het faciliteren van witwassen. Ook zijn banken tegenwoordig steeds waakzamer vanuit hun WWFT-verplichting en blijven zij alert op mogelijke ongeoorloofde betalingen. Banken kunnen u vragen stellen en uw onderneming zelfs bepaalde compliance verplichtingen opleggen, zoals het inrichten van een compliance framework. 

Uit bovenstaande casus komt nog een ander risico naar voren: de faillissementscurator van één van de Deense witwasbedrijfjes verzendt in het voorjaar van 2022 400 brieven aan bedrijven in heel Europa. Om schuldeisers tegemoet te komen, waaronder vermoedelijk de Deense belastingdienst, probeert hij ruim 22 miljoen euro terug te vorderen. Een kleine 30 Nederlandse bedrijven ontvangt deze brief. 

De curator vindt geen juridische grond waarom deze bedrijven geld ontvingen van het Deense bedrijf dat geld witwaste en op grote schaal factuurfraude pleegde. “Een deel van de bedrijven legt uit dat de betalingen gedaan werden namens bedrijven in het Midden-Oosten,” schrijft de curator in een rapport.

Het Deense bedrijf zou daarbij dienst hebben gedaan als een soort betaalagent. Juist het feit dat de betalingen vanuit Denemarken plaatsvonden via een ondergronds en ontraceerbaar banksysteem, maakt de Nederlandse bedrijven, waarvan sommige volgens de curator een rechtszaak tegemoet kunnen zien, kwetsbaar. Zij kunnen immers maar moeilijk aantonen dat de betalingen legitiem waren en nu moeten ze die misschien nog terugbetalen ook. “Geen van de buitenlandse bedrijven kon uitleggen waarom een Deens bedrijf dat laswerkzaamheden uitvoert, als betaalagent moest optreden of hoe dat bedrijf de gelden kreeg van de bedrijven in het Midden-Oosten,” schrijft de curator. 

Hoe helpen wij ook uw organisatie?

Wij begrijpen de uitdagingen voor uw bedrijf bij het omgaan met de risico’s rond TBML. Daarom is onze dienstverlening gericht op het bieden van praktische en effectieve oplossingen afgestemd op uw specifieke behoeften. Onze diensten bestaan uit:

Risicoanalyse: 

We helpen u bij het identificeren van TBML-risico's binnen uw organisatie en adviseren u over de maatregelen die u kunt nemen om deze risico's te verminderen.

Transactiemonitoring: 

We bieden geavanceerde technologieën die u helpen bij het monitoren van transacties en het detecteren van verdachte activiteiten die kunnen wijzen op TBML.

Onderzoek en due diligence: 

We bieden grondig onderzoek en due diligence om de integriteit van uw zakenpartners en leveranciers te verifiëren en ervoor te zorgen dat u zich niet blootstelt aan de risico's van TBML.

Compliance-ondersteuning: 

We helpen u bij het voldoen aan de wettelijke vereisten en eisen van banken op het gebied van TBML en adviseren u over best practices.

Ons team van experts heeft uitgebreide kennis en ervaring op het gebied van TBML en werkt nauw met u samen. Zo zorgen we ervoor dat we onze diensten naadloos integreren in uw bedrijfsprocessen.

Neem contact op met één van onze specialisten