Legal services

Turboliquidatie: let op verplichtingen bij nieuwe stijl!

Door:
Robbert Vosters
Turboliquidatie
De ‘Turboliquidatie’ bestaat al sinds 1994 en maakt het mogelijk om een rechtspersoon (BV, NV, stichting, coöperatie of vereniging) op een snellere manier te beëindigen. Dit is nu een populair instrument voor ontbinding op eigen initiatief. Toch groeien de zorgen over het vergrote risico op misbruik van deze regeling. Daarom biedt de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie maatregelen. Welke zijn dat en waar moet je rekening mee houden bij het beëindigen van jouw onderneming?
Onderwerpen

Wat is het voordeel van turboliquidatie? 

Turboliquidatie is, anders dan bij de ‘normale’ ontbinding waarbij je het vermogen moet vereffenen, alleen mogelijk als de betreffende rechtspersoon geen baten meer heeft. De ‘turbo’ zit hem dus in het feit dat je de formele vereffeningsfase in zijn geheel kunt overslaan: je hoeft geen advertentie in een dagblad te plaatsen, je hoeft niet te wachten of er nog schuldeisers opkomen en je hoeft ook geen akte van non-verzet aan te vragen bij de rechtbank. 

Turboliquidatie is dus sneller én goedkoper en vooral handig om eventuele schulden niet nog verder op te laten lopen of om een faillissement tijdig af te wenden. Uit cijfers van 2022 blijkt dat men massaal gebruikmaakt van turboliquidatie: van de circa 50.000 bedrijfsbeëindigingen in dat jaar, was maar liefst meer dan 90 procent met een turboliquidatie. 

Wat zijn de risico’s bij turboliquidatie?

Oké, turboliquidatie is dus een snelle en goedkope manier om een rechtspersoon te beëindigen. Tóch kleven er ook risico’s aan het gebruik van deze vorm van ontbinding. Bestuurders kunnen namelijk hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld wanneer: 

  • Zij de baten niet of ongelijk onder schuldeisers verdelen met de intentie een turboliquidatie te starten om snel van eventuele schulden af te komen. Hiermee benadelen ze namelijk de schuldeisers. 
  • Er na turboliquidatie toch nog activa blijken te zijn. De rechtspersoon wordt dan geacht nooit te zijn ontbonden. Hebben bestuurders die erop vertrouwden dat de rechtspersoon correct ontbonden was daarom nagelaten de jaarrekening te publiceren of (onbewust) schulden van de ‘herleefde’ rechtspersoon laten oplopen? Dan kunnen zij persoonlijk aangesproken worden voor het tekort in de boedel én kan de rechtspersoon uiteindelijk alsnog op verzoek van haar schuldeiser(s) failliet worden verklaard met extra kosten en het risico op (persoonlijke) aansprakelijkheid tot gevolg. 

Welke verplichtingen legt de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie op?

De Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie moet deze risico’s van oneigenlijk gebruik van turboliquidatie in de kiem te smoren. Deze wet legt namelijk nieuwe verantwoordings- en bekendmakingsverplichtingen op bij het bestuur van de rechtspersoon. Het bestuur heeft namelijk de verplichting om binnen veertien dagen na de turboliquidatie de volgende stukken bij de Kamer van Koophandel te deponeren: 

  • Balans en een staat van baten en lasten van het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden en van het voorgaande boekjaar als er op het moment van ontbinding over dat jaar nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt. 
  • Een beschrijving van:
    • De oorzaak van het ontbreken van baten op het moment van de ontbinding.
    • De manier waarop de baten van de rechtspersoon vóór het ontbindingsbesluit te gelde zijn gemaakt en de opbrengsten zijn verdeeld (indien van toepassing).
    • De redenen waarom één of meerdere schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven (indien van toepassing).
  • De jaarrekeningen over de boekjaren voorafgaand aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, indien daarvoor op grond van artikel 2:394 lid 3 Burgerlijk Wetboek een plicht tot openbaarmaking bestaat, maar waarbij dit nog niet gebeurd is. 

Na deponering van de stukken stelt het bestuur alle schuldeisers schriftelijk op de hoogte van de turboliquidatie. De schuldeisers kunnen dan, tot zeven jaar na indiening, de stukken inzien in het handelsregister. De nieuwe transparantieverplichtingen van de turboliquidatie zijn dus strenger dan die bij een normale ontbinding. 

Wat als je niet aan deze verplichtingen voldoet?

Het Openbaar Ministerie kwalificeert de schending van bovenstaande verantwoordingsplicht als een economisch delict. Bestuurders hangt bij overtreding een forse boete boven het hoofd. Ook verkrijgen schuldeisers inzagerecht in de administratie van de ontbonden rechtspersoon nadat zij toestemming van de kantonrechter hebben gekregen. Zo kunnen schuldeisers makkelijker nagaan of de beëindiging van de rechtspersoon juist is verlopen en/of het vermogen van de rechtspersoon correct is afgewikkeld. 

Op grond van deze tijdelijke wet kan de rechtbank nu op verzoek van het Openbaar Ministerie (voormalig) bestuurders ook een bestuursverbod van (maximaal) vijf jaar opleggen als zij:

  • De verantwoordingsverplichting schenden.
  • Doelbewust feitelijke handelingen hebben verricht die (bepaalde) schuldeisers benadelen. 
  • In de twee jaren voorafgaand aan de turboliquidatie minstens twee keer betrokken waren bij een ontbinding zonder baten met achterlating van schulden of een faillissement dat hen persoonlijk te verwijten valt. 

Krijgt een bestuurder een bestuursverbod opgelegd, dan mag deze gedurende een door de rechter bepaalde periode geen bestuurder of commissaris van bestaande of nieuwe rechtspersonen zijn.

Let op: in tegenstelling tot schending van de verantwoordingsplicht is schending van de bekendmakingsplicht geen economisch delict. 

Wat is de toekomst van turboliquidatie?

De Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie trad op 15 november 2023 in werking en vervalt in principe op 15 november 2025. Het is nu nog onduidelijk of het kabinet de wet hierna permanent invoert, aanpast of helemaal schrapt. 

Ben je er in ieder geval van bewust dat deze nieuwe wet zwaardere verplichtingen met zich meebrengt dan je bij de turboliquidatie ‘oude stijl’ gewend was. Dit betekent niet dat je turboliquidaties altijd moet vermijden. Soms kan het juist de voorkeursoptie zijn, vooral nu er meer transparantie en betere crediteurenbescherming wordt gewaarborgd. Neem als bestuurder van een rechtspersoon bij een voornemen tot ontbinding in ieder geval een weloverwogen beslissing! 

Meer weten over turboliquidatie?

Neem dan contact op met een van onze specialisten. Zij staan graag voor je klaar.

Neem contact op