Grant Thornton case study
Het bijna afgelopen jubileumjaar - ontwikkelend bouwbedrijf Kuiper uit Arnhem bestaat 120 jaar – suist nog na bij directeur/(mede) eigenaar Bob Winters. Vanuit de vergaderruimte van het familiebedrijf uit Arnhem kijkt hij uit op een nieuwbouwproject pal aan de overkant van de weg. Hij laat de hoofdstukken uit de rijke en bewogen geschiedenis van Kuiper de revue passeren. Voor de komende hoofdstukken werkt het bouwbedrijf samen met adviseur Grant Thornton. “Je creëert nieuwe geschiedenis. Dat is een heel mooie gedachte.”
Allereerst, de directeur/eigenaar heet Winters, het bedrijf zelf Kuiper. En dat terwijl het Arnhemse onderneming in alles uitstraalt een familiebedrijf te zijn, met relikwieën in de ontvangsthal; oude eerste stenen van projecten, een statig portret van de oprichter en een handkar – een Japanner – waarmee het allemaal begon. Hoe zit dat? Welnu, zo. De vader van Bob Winters, Hans, nam het bedrijf in 1999 over van de laatste generatie Kuiper. Hij werd voorgedragen, nadat Hans in de jaren 80 al bij Kuiper werkzaam was als directeur. Officieel zit er dus een knip in de familiegeschiedenis, maar Kuiper in Arnhem voelt niettemin nog als een echt familiebedrijf. Met Bob als tweede generatie Winters.
Bob schoof vanaf 2014 zijn bureau tegenover dat van zijn vader. Het waren roerige tijden voor Kuiper. Samen lukte het om het bedrijf uit de bouwcrisis te trekken. In 2017 begon Hans voorzichtig stapjes terug te zetten. Over zijn vader zegt Bob: “Ik heb veel van hem geleerd. Over hoe een probleem kon worden afgepeld tot de essentie bijvoorbeeld. Om vandaaruit heel helder te bekijken wat er nodig is voor een pragmatische oplossing. Over hoe de geldstromen lopen binnen een bedrijf, gedurende een jaar. Waar de dips zitten, en waar de pieken. Als je onervaren bent, denk je sneller, hoe gaan we dit oplossen? Zeker in het begin heb ik wel nachten wakker gelegen.” Inmiddels is Kuiper alweer een aantal jaren in rustiger vaarwater en bouwen ze verder aan de toekomst. Niet voor niets werd het 120-jarig jubileum met aandacht gevierd.
De bedrijfscultuur van Kuiper typeert Bob Winters als sociocratisch, een term die zijn vader introduceerde. Dat wil zeggen dat iedereen meedenkt over de koers van de onderneming. Besluitvorming is breed weggelegd in de organisatie. Zo ontstaat draagvlak, is de gedachte. “Het is geen polderen hoor”, waarschuwt Bob. “Want op een gegeven moment moet er iemand zijn die een knoop doorhakt.” Bob Winters heeft de sociocratische bedrijfscultuur nog verder doorgevoerd. “Ik wil dat mensen verantwoordelijkheid nemen voor de beslissingen die ze nemen. Dat kan alleen als je je ergens thuis voelt, en vrij en zelfstandig kunt werken. Mensen werken hier met het idee dat het hun eigen bedrijf is. Zo haal je het beste in medewerkers naar boven, is mijn overtuiging.”
Een casus die Winters eind vorig jaar aan Grant Thornton voorlegde, ging over een tegemoetkoming in de stijgende energiekosten voor zijn personeel. Bob Winters weegt zijn woorden, eventjes, maar intern brandt het vuur. Dan: “Ik denk dat veel mensen in Nederland pissed-off zijn met hoe politiek Den Haag is omgegaan met die energiecrisis. Wij hebben het redelijk kunnen opvangen, we hebben hier zes jaar geleden zonnepanelen geïnstalleerd en hebben een vast energiecontract. Maar wat denk je van al die bakkers, kleine ondernemers, die hebben ze keihard laten vallen.”
Het is ook de reden dat hij wilde opkomen voor zijn personeel. “Je kunt het mensen niet aan doen dat ze zo hard geraakt worden in hun portemonnee. Het zijn mensen met heel andere zorgen dan waar ik weet van heb. En als medewerkers rondlopen met kopzorgen, functioneren ze niet. Ik wilde medewerkers compenseren voor die stijgende energiekosten. Maar hoe kun je dat het beste doen, zodat het ook fiscaal aantrekkelijk en logisch is? Grant Thornton heeft me de weg gewezen om hier invulling aan te geven.” Uiteindelijk heeft Kuiper haar mensen vijf maanden lang een nettobedrag gegeven bovenop hun salaris.
Kuiper heeft haar wortels in Arnhem. Niet alleen het project waar Bob Winters vanuit zijn kantoor op uitkijkt, wordt door Kuiper gebouwd. Grofweg alles vanaf het huidige kantoor van Kuiper tot aan de van de Slag om Arnhem bekende John Frostbrug over de Nederrijn een aantal kilometers verderop is van de hand van de Arnhemse bouwers. “Tot aan 1930 hebben we hier alles gebouwd. Na de Tweede Wereldoorlog hebben we het weer opgebouwd. En nu hebben we het gebied deels zelf ontwikkeld en bouwen we hier voor de derde keer”, vertelt Winters met gepaste trots over Kuipers historie langs deze kade. Ook in de rest van Arnhem zijn veel bouwwerken van Kuiper te vinden.
Niet om te pochen hoor, maakt hij een voorbehoud. “Maar onlangs reed ik door Arnhem met mijn zoontjes op de achterbank. Ik wilde gewoon eens vertellen wat we allemaal gebouwd hebben hier in de omgeving. Ik was zo veel aan het opnoemen, dat ik mijn zoons door de achteruitkijkspiegel onder de indruk zag. Wat we voor de stad hebben betekent is best wel groot.” Bob Winters werkt nu 15 jaar bij het bedrijf. Hij moet nog wel even tot een volgende generatie het overneemt, zijn kinderen zijn nog jong. Maar met dit ritje plantte hij alvast een zaadje.
Kuiper bouwt geen recht-toe-recht-aan projecten. Nooit gedaan ook, benadrukt Winters. “Kijk naar buiten, naar de overkant. Ook bij dat project in aanbouw zitten bijzondere hoekjes, verschillende lagen en hoogtes. Het zijn allemaal verschillende type woningen.” Een opsomming van ‘projecten waar je best een beetje gek voor moet zijn om ze te doen’ volgt. In het Openluchtmuseum staat bijvoorbeeld een gele molen. In 1914 heeft Kuiper die molen uit Huizen gedemonteerd en hierheen verhuisd. Winters heeft de factuur nog, het was een van de eerste opdrachten van het bouwbedrijf. Het Arnhemse postsorteercentrum hebben ze in stukken gezaagd en twee kilometer verder weer opgebouwd. Het heeft niet meer langer de functie van sorteercentrum; in het nieuwe gebouw huist nu een bierbrouwer en een restaurant, plus een bijzonder hotel. Die bijzondere orderportefeuille geeft een voordeel voor Kuiper, vindt Winters: “De stedenbouwkundige kennis zetten we nu in voor toekomstige projecten, waarbij we ons vooral richten op zorg en wonen.”
Een jaar of vier geleden startte Kuiper de samenwerking met Grant Thornton. Op advies van een van de leden uit de Raad van Commissarissen. Niet om de jaarrekening te controleren als accountant. Dat doet Keystone. Maar vooral als financieel adviseur. Grant Thornton partner Denny ten Camp is het eerste aanspreekpunt voor Bob Winters en zijn financiële afdeling. “Dat loopt eigenlijk uitstekend”, vat Winters de samenwerking bondig samen. Samen sparren ze periodiek over de onderneming en de toekomst, de kansen en de bedreigingen. “Als ik twijfel over beslissingen of niet weet hoe ik met bepaalde regelingen moet omgaan, bel ik altijd even. Soms wacht je op een bevestiging van wat je zelf al dacht. Een andere keer gaat het om nieuwe inzichten die je weer tot andere beslissingen brengen.”
Sinds zijn aantreden is Bob Winters begonnen met het herstructureren van de organisatie. Kuiper Groep verdwijnt als naam richting de achtergrond. De afzonderlijke werkmaatschappijen Kuiper Bouw, Kuiper Ontwikkeling en Kuiper Op Maat schuiven naar voren. “Die moeten het gezicht worden. Als we gevraagd worden iets te ontwikkelen, hoeven we het niet per se te bouwen. Of andersom. Daardoor kunnen we ook deelopdrachten aan en in consortia werken”, verklaart Winters.
Ook de financiële structuur ging op de schop. Voorheen zat het meeste geld in de bouwtak van Kuiper. Tussen de verschillende onderdelen moesten interne facturen moesten worden gestuurd. Het kon daardoor voorkomen dat de ene werkmaatschappij een schuld had bij de andere. Terwijl Bob Winters vindt: “Het geld moet in de groep zitten. Die financiert de werkmaatschappijen. Dat zijn we aan het aanpassen, samen met Grant Thornton.” Ook voor advies rond het uitkeren van dividend kan Kuiper leunen op de kennis van Grant Thornton. Daarnaast voert Grant Thornton een pre-audit uit op de jaarrekening, als voorbereiding op de accountantscontrole.
De rol van Grant Thornton binnen Kuiper voert nog verder. De directeur/eigenaar vertelt: “We krijgen geregeld voorstellen om projecten voor te financieren. Dan vragen we aan de jurist van Grant Thornton wat de risico’s zijn en welke zekerheden we moeten vragen. Dat is prettig, zeker als je een voorgevoel hebt dat er iets niet helemaal in de haak is. De jurist onderbouwt dat voorgevoel met harde feiten.”
Ook op het gebied van IT-systemen is Grant Thornton Kuiper van dienst. Zo stapte het bouwbedrijf onlangs over naar een nieuw softwaresysteem, waarvan ook de loonadministratie onderdeel is. Bij het overzetten zijn bij sommige werknemers de instellingen voor het afdragen van de pensioenpremies niet goed overgezet. Daar kwam de adviseur van Grant Thornton achter bij de afronding van de jaarrekening. “Zodoende konden we dat op tijd weer rechtzetten, ook met de softwareleverancier. Dat scheelt een hoop geld, en gedoe met de belastingdienst.”
Het hangt helemaal niet alleen op advisering, benadrukt Bob Winters. “Je moet het ook goed met elkaar kunnen vinden, een klik hebben. Bovendien vervult Grant Thornton een ambassadeursfunctie voor ons. Ze hebben een breed netwerk. Als ze dingen horen waar wij wat aan hebben, een mogelijke ontwikkelopdracht bijvoorbeeld, dan doen wij daar ook ons voordeel mee.”
Bob Winters kan terugkijken op een bijzonder jubileumjaar. Inmiddels staat hij alleen ‘op de bok’, gesteund door adjunct-directeur Stephan Lap. Vader Hans neemt langzaam afstand. “Hij zit nog wel in de raad van Commissarissen, dus hij is nog wel betrokken. En ik bel mijn vader nog iedere dag, als ik naar huis rijd.” Bob Winters stopt met praten, luistert naar de geluiden op de gang. Verrek, hij hoort het herkenbare stemgeluid van vader Hans. Bob zwaait de deur van de vergaderzaal open en haalt Hans binnen. “Wat doe jij nu hier? Ik vertel net dat ik je iedere dag nog bel.”
Dat beaamt Hans meteen: “Dan legt Bob een dilemma voor, op weg naar huis. En dan geef ik mijn mening. En het grappige is, wat-ie ermee doet, daar hoor ik nooit wat van terug, haha. Dan zit ik er thuis mee, en vraag een paar dagen later aan Bob: hoe is eigenlijk afgelopen met die ene casus? O, joh, zegt-ie dan: da’s allang opgelost!”
Hans Winters aanwezigheid heeft een goede reden. Vanavond hebben alle personeelsleden een allerlaatste jubileumviering, op kantoor. Met een hapje en drankje. Achter de balie knipt de secretaresse de lootjes voor de verloting uit een vel. Er zijn leuke prijsjes te winnen, zo verzekert ze. Op naar nieuwe hoofdstukken in de Kuiper-geschiedenis, samen met Grant Thornton.
