Impact House

Impact meten bij kinderen: lessen uit het Sing & Dance UP! onderzoek

Door:
Sanne Koole
Impact meten bij kinderen
In dit artikel nemen we je mee in hoe je dit aanpakt wanneer je wilt impactmeten bij (jonge) kinderen. Voor hen is het vaak moeilijk om op verandering te reflecteren met standaard impactvragen en onderzoeksaanpakken. We delen onze ervaringen vanuit het onderzoek voor de ELJA Foundation, met het project Sing & Dance UP!, gericht op kinderen.
Onderwerpen

Een helder impactverhaal is belangrijk voor het aantrekken van (nieuwe) financiering, om te leren over hoe verandering tot stand komt en hoe je (nog) beter je impactdoelen kunt behalen. Dat weten de meeste organisaties inmiddels. 

Eerder schreven we al dat het zichtbaar maken van je impact, of impactmeten, niet moeilijk hoeft te zijn wanneer je kiest voor een laagdrempelige manier van data verzamelen. Toch kun je uitdagingen ervaren, zoals wanneer je te maken hebt met moeilijker te bevragen doelgroepen. Denk aan mensen die geen vast woonadres hebben, of de Nederlandse taal niet machtig zijn. In dat geval zijn er vaak speciale onderzoeksmethoden nodig. 

De ELJA Foundation en Sing & Dance UP!

De ELJA Foundation is een filantropisch fonds dat innovatieve programma’s ontwikkelt met belangrijke culturele organisaties op het terrein van muziek, dans en beeldende kunst, waardoor kinderen en jongeren met verschillende leefwerelden beter worden voorbereid op hun toekomst en meer met elkaar verbonden raken. Een van de programma’s is Sing & Dance UP!, een initiatief van de ELJA Foundation en Méér Muziek in de Klas. ELJA wilde de impact van het programma onderzoeken, om te leren van het project: wat werkt? 

Impactmeten bij kinderen: do’s en don’ts

Van de 66 scholen die meededen, is Impact House bij een steekproef van 10 scholen verspreid door heel Nederland op bezoek geweest voor het verzamelen van impactdata. Vooraf dachten we na over goede manieren van onderzoek doen, die rekening houden met het reflectievermogen van jonge kinderen (9-12 jaar), als ook betrouwbare informatie opleveren. Dit resulteerde in de volgende tools, methoden en aandachtspunten: 

  • Gebruik versimpelde vragen en tools:
    We verzamelden data bij 230 kinderen via een online vragenlijst, die ze zelfstandig invulden met ondersteuning van Impact House in de klas. De vragen waren aangepast op taalniveau, lengte en duur, en we gebruikten tools zoals ishetb1.nl om ze te vereenvoudigen. Pictogrammen, plaatjes en smileys werden ingezet om vragen en antwoordopties duidelijker te maken. De vragen werden van tevoren getest bij zowel kinderen als leraren om te zorgen dat ze goed begrepen werden.
  • Zet spelvormen in:
    Tijdens interviews met 30 kinderen gebruikten we effectenkaarten met plaatjes en stellingen om kinderen op een laagdrempelige manier te betrekken bij de veranderingen in de klas door Sing & Dance UP!. Zie onderstaand een voorbeeld van zo'n effectkaart. Zo pakten de meeste kinderen de effectenkaart: ‘Ik heb meer plezier in zingen en dansen.’. Daarnaast gebruikten we actieve werkvormen in de klas, zoals sta- en zit-stellingen, zodat kinderen fysiek betrokken waren en het onderzoek leuker en dynamischer werd. 
  • Vraag ouderlijke toestemming:
    Voor onderzoek bij kinderen onder de 16 jaar hoor je expliciet toestemming te vragen, bijvoorbeeld via een ‘informed consent formulier’. Hierin legden we uit wat het onderzoek inhield en waarvoor ouders toestemming gaven.
  • Creëer een veilige sfeer en vertrouwen:
    We begonnen interviews altijd met een informeel gesprek om de kinderen op hun gemak te stellen. We benadrukten dat er geen goede of foute antwoorden waren en gaven hen de ruimte om te wennen aan de situatie, door eerst over koetjes en kalfjes te praten.
  • Houd rekening met een korte spanningsboog:
    De verschillende sessies duurden maximaal 15 minuten en waren interactief om de beperkte aandachtsspanne van kinderen te respecteren. Dit zorgde ervoor dat ze actief betrokken bleven.
  • Combineer data:
    Naast de feedback van 230 kinderen via de vragenlijsten en 30 kinderen via de interviews, verzamelden we ook input van 9 leraren via online interviews. Leraren boden waardevolle inzichten over de veranderingen in de klas. Zo zagen leraren bijvoorbeeld heel duidelijk in hun klas dat kinderen elkaar gingen helpen bij het instuderen van de choreografieën, ook buiten de daarvoor bestemde lessen om.  

Hoewel deze tips helpend kunnen zijn, zal onderzoek met kinderen altijd uitdagend blijven. Kinderen denken en communiceren nu eenmaal anders dan volwassenen, en hun concentratie en betrokkenheid kunnen variëren. Daarom is het vooral belangrijk dat de onderzoekers ervaring en affiniteit hebben met deze doelgroep. 

Een belangrijke les die wij hebben gehaald uit dit soort onderzoek is dat flexibiliteit essentieel is. Elk kind reageert anders, dus het is vaak nodig om je aanpak aan te passen. Dit kan soms improvisatie vereisen, bijvoorbeeld als een bepaalde methode niet werkt of als de aandacht verslapt. Het is belangrijk om goed aan te voelen wat een kind nodig heeft en snel van strategie te kunnen veranderen. Ook feedback van kinderen en leerkrachten kan helpen om de oefeningen en interviews beter af te stemmen en daadwerkelijk bruikbare inzichten te krijgen.

Wat kwam er uit het onderzoek?

  • Meer plezier in zingen en dansen:
    Kinderen gaven aan meer plezier te hebben in zingen en dansen na deelname aan Sing & Dance UP! Ook vonden ze het minder spannend om voor hun klasgenoten te zingen of te dansen.
  • Groepsgevoel en samenwerking:
    Zowel kinderen als leraren merkten een sterker groepsgevoel en betere samenwerking in de klas na deelname. Dit werd deels toegeschreven aan het gezamenlijke doel: samen werken naar een mooi optreden.
  • Zichtbaarheid en zelfvertrouwen:
    Het programma gaf sommige kinderen meer zichtbaarheid in de klas. Kinderen met talent voor zang en dans (en minder voor bijvoorbeeld rekenen en taal) konden hun talent beter laten zien. Sommige van deze kinderen namen een positieve leidersrol op zich, door bijvoorbeeld hun klasgenoten te helpen bij het instuderen van liedjes of dansmoves.

Al met al, wijzen de resultaten erop dat Sing & Dance UP! bijdraagt aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden (zoals samenwerken en leiderschap) en creatieve vaardigheden (zoals zingen en dansen). Op langere termijn is het moeilijker te bepalen welk effect het project op de kinderen heeft gehad, vooral omdat de impact op sociale en creatieve ontwikkeling vaak langzaam zichtbaar wordt.

Welke lessen neemt ELJA Foundation mee voor nog meer impact?

De ELJA Foundation heeft tot doel om zoveel mogelijk impact te bereiken op het gebied van kunst en jongeren. Naast de ontwikkeling, co-creatie en financiering van programma’s, zet de organisatie sterk in op onderzoek en deskundigheidsbevordering middels de ELJA Academy. Xanèl Rooderkerk, Manager Impact en Programma’s van de ELJA Foundation, vertelt wat ze hebben gehaald uit het project:

“Het onderzoekstraject naar de impact van Sing & Dance UP! heeft veel waardevolle lessen opgeleverd. Door de werksessies samen met onze partner Méér Muziek in de Klas zijn de doelen en prioriteiten van het project verder aangescherpt. Dit zorgde ervoor dat we duidelijke keuzes konden maken in de operatie. Het onderzoek levert veel inzichten op over de effecten en werkzame elementen van het project. Zo worden aanbevelingen gegeven over de vormgeving van de muziek- en danslessen, maar ook over de communicatie rondom het grootse concert waar 5000 kinderen samen zingen. We nemen al deze aanbevelingen ter harte om met de nieuwe editie van de Sing & Dance UP! in 2025 nóg meer impact te bereiken.”

Meer weten over impact meten bij kinderen? 

Neem dan contact op met een van onze specialisten. Wij helpen je graag! 

Neem contact op