Deze ‘oude’ slapende dienstverbanden kunnen worden onderverdeeld in semi-diepslapers en diepslapers. De zogenaamde Xella-norm is van toepassing is vanaf 20 juli 2018. Welke gevolgen brengt dit met zich mee voor u als werkgever?
U bent als werkgever verplicht om bij de eerste twee jaar van ziekte van een werknemer het dienstverband in stand te laten en het loon (deels) door te betalen. Wanneer een werknemer langer dan 104 weken ziek is en er binnen een half jaar geen uitzicht is op herstel, dan kunt u als werkgever de arbeidsovereenkomst met toestemming van het UWV beëindigen. Met als gevolg dat u een transitievergoeding aan de werknemer moet betalen. Een transitievergoeding is aan de werknemer verschuldigd indien de werknemer twee jaar of langer in dienst is geweest en de werkgever de arbeidsovereenkomst opzegt.
De betaling van de transitievergoeding kan bij langdurig zieke werknemers worden ontlopen door het dienstverband ‘slapend’ te houden. De werknemer blijft dan formeel in dienst omdat de arbeidsovereenkomst doorloopt, maar de verplichting tot het betalen van loon komt te vervallen. Ook bouwt de werknemer geen nieuwe vakantiedagen of vakantiegeld op. Wel bestaat er een re-integratieplicht van de werknemer en moet u als werkgever passende arbeid blijven aanbieden wanneer dit mogelijk is. Bovendien blijft de transitievergoeding oplopen, omdat het aantal dienstjaren van de werknemer toeneemt.
Om het ontlopen van de betaling van de transitievergoeding tegen te gaan is op 20 juli 2018 de Wet Compensatie Transitievergoeding van kracht geworden. Deze wet zorgt ervoor dat werkgevers de betaalde transitievergoeding bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens langdurige arbeidsongeschiktheid/ziekte terugkrijgen van het UWV. Hierdoor is er geen reden meer om een dienstverband na twee jaar ziekte niet te ontbinden. De werkgever krijgt namelijk de te betalen transitievergoeding vergoedt. Slapende dienstverbanden worden zo ontmoedigd.
De wet stelt wel een maximum aan de hoogte van deze compensatie. Er is onder andere geen compensatie voor transitievergoeding die is opgebouwd na het verstrijken van de periode van 104 weken bij ziekte. Ook telt een periode van loonsanctie niet mee.
Eind 2019 heeft de Hoge Raad overwogen dat werkgevers, op grond van goed werkgeverschap, moeten instemmen met een voorstel van een werknemer tot beëindiging van een slapend dienstverband als zij het daar beide over eens zijn. De werkgever is dan verplicht een vergoeding te betalen ter hoogte van de wettelijke transitievergoeding.
Het maximumbedrag wat hieraan verbonden is, komt neer op het bedrag aan transitievergoeding dat betaald had moeten worden wanneer een werknemer 104 weken afwezig is geweest door ziekte. Dit heet ook wel de Xella-norm.
Er is een discussie ontstaan of de Xella-norm (de verplichting de transitievergoeding te betalen bij beëindiging na 2 jaar ziekte) ook geldt voor semi-diepslapers en diepslapers. Er is onderscheid gemaakt tussen diepslapers en semi-diepslapers omdat werknemers vóór 1 juli 2015 geen recht hadden op een transitievergoeding. Vanaf 1 juli 2015 is met de invoering van de Wet Werk en Zekerheid ook de transitievergoeding geïntroduceerd. Maar wat is precies het verschil?
Bij de Hoge Raad is de vraag voorgelegd of in beide gevallen de Xella norm van toepassing is.
In dezelfde tijd dat de Hoge Raad zich boog over de vraag of er een transitievergoeding betaald moest worden bij semi-diepslapers en diepslapers, speelde de kwestie bij de Centrale Raad van Beroep of het verzoek tot compensatie van de betaalde transitievergoeding bij de beëindiging van het dienstverband van een diepslaper terecht geweigerd was.
Het UWV redeneerde als volgt: De compensatie is gemaximeerd tot het moment dat 104 weken ziekte zijn doorlopen. Ligt dit einde vóór 1 juli 2015 dan is er op dat moment geen aanspraak op transitievergoeding mogelijk. De verplichting van het betalen van een transitievergoeding bestond wettelijk namelijk nog niet.
Dit betekent volgens het UWV dat wanneer een slapend dienstverband wordt beëindigd en de werkgever een vergoeding aan de werknemer heeft betaald, de compensatie op € 0 vastgesteld moet worden. Deze handelwijze van het UWV is op 1 juli 2022 voorgelegd aan de Centrale Raad van Beroep. Zij heeft geoordeeld dat het UWV een verkeerde uitleg hanteert en dat ook deze vergoedingen voor compensatie in aanmerking komen.
De Hoge Raad heeft daarom op 11 november 2022 beslist dat de Xella-norm ook geldt voor de semi-diepslapers en diepslapers. Dit betekent dat werkgevers ook moeten instemmen met verzoeken van semi-diepslapers en diepslapers om het slapend dienstverband met wederzijds goedvinden te beëindigen, mits dit verzoek is gedaan op of na 20 juli 2018. De door de werkgever te betalen vergoeding komt (deels) voor compensatie door het UWV in aanmerking. De datum 20 juli 2018 is door de Hoge raad gekozen omdat dat het publicatiemoment was van de Wet Compensatie Transitievergoeding. Werkgever konden vanaf dat moment weten dat de door hen betaalde transitievergoeding zou worden gecompenseerd.
De Xella-norm geldt dus vanaf 20 juli 2018. Daarvoor was de werkgever niet verplicht in te stemmen met een voorstel tot beëindiging van een slapend dienstverband door een werknemer. Niet instemmen met een dergelijk verzoek vóór 20 juli 2018 maakt de werkgever daarom niet schadeplichtig. Vanaf 20 juli 2018 kan de weigering van de werkgever om akkoord te gaan met het voorstel van de werknemer tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst tot schadeplichtigheid van de werkgever leiden. Als de rechter oordeelt dat de werkgever schadeplichtig is, dan zal dit bedrag waarschijnlijk niet gecompenseerd worden door het UWV. De reden hiervoor is dat het betaalde bedrag geen transitievergoeding is, maar een schadevergoeding.
In ons whitepaper nemen we u mee in alles wat er komt kijken bij bedrijfseconomisch ontslag. Onderwerpen die aan bod komen zijn:
