Deze tweede evaluatie ziet op de periode 2016-2020 en is onderverdeeld in een drietal sporen: (1) doeltreffendheid, (2) doelmatigheid en (3) potentiële neveneffecten. De drie sporen zijn onderverdeeld in verschillende deelvragen en leidde tot tien onafhankelijke onderzoeken. Alle resultaten zijn samengevoegd in een overkoepelend eindrapport.
Op dit spoor is de conclusie, dat de WNT doeltreffend is bij het tegengaan van bovenmatige bezoldigingen en ontslagvergoedingen. Vooralsnog is de WNT minder doeltreffend bij de openbaarmakingsplicht. Bij instellingen die vallen onder het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is het meest sprake van een schending van gegevenspublicatie. Voornamelijk bij jeugdzorginstellingen, omdat nieuwe jeugdzorginstellingen vaker geen WNT-verantwoording op een eenvoudig vindbare plek publiceren.
Op dit spoor is de conclusie, dat de doelmatigheid van de WNT voor verbetering vatbaar is. Onderzocht is of er mogelijkheden zijn om de doelstellingen van de WNT te bereiken tegen lagere kosten. Belangrijke deelvragen waren onder andere in welke mate de WNT leidt tot regeldruk voor instellingen en wat de mogelijkheden zijn tot vereenvoudiging van de WNT.
Een kwart van de instellingen heeft te maken met inhoudelijke nalevingskosten. Het gaat dan om kosten die samenhangen met de normering van de bezoldiging en/of ontslagvergoedingen van topfunctionarissen. Het betreft vooral tijd en kosten voor het wijzigen van arbeidsvoorwaarden van zittende topfunctionarissen. Daarnaast ervaren accountantskantoren een hoge last bij het controleren van de WNT-verantwoording. De gemiddelde accountantskosten voor de controle van de WNT-verantwoording bedragen 3.500 euro en bij zorginstellingen gemiddeld 4.300 euro.
Behalve deze lasten, ervaren instellingen ook nog de nodige onduidelijkheden in de regelgeving, bijvoorbeeld ten aanzien van het bezoldigingsbegrip, wanneer een instelling onder de WNT valt en wanneer sprake is van een topfunctionaris.
In het eindrapport wordt geconcludeerd dat niet is vast te stellen of er zich niet beoogde neveneffecten van de WNT hebben voorgedaan. De arbeidsmobiliteit blijkt wel beperkt te worden. Minder bestuurders van WNT-instellingen wisselen van functie en nemen minder vaak een nieuwe functie bij een WNT-instelling aan. Er wordt ook minder van functie gewisseld tussen de private sector en de publieke sector. Bovendien belemmert de WNT de doorstroom van talent naar een topfunctie en blijkt het aanbod van geschikte kandidaten voor een topfunctie beperkter.
Uit de evaluatie van de regeling bezoldigingsmaxima sector zorg en jeugdhulp blijkt, dat de helft van de ondervraagden de regeling een redelijke benadering vindt van de complexiteit van de bestuursfunctie. Voor de klassenindeling worden op verschillende gebieden punten toegekend. Het onderwerp omzet heeft de minste kritiek. De helft van de ondervraagden heeft wel enige kritiek bij het onderwerp kennisintensiteit: het werken met hoger opgeleiden maakt de bestuursfunctie niet per definitie zwaarder. Een groot deel van de respondenten vindt het aantal financieringsbronnen een relevant criterium, die ook meer afhankelijk is van het aantal contracten met gemeenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars en zien graag meer differentiatie.
Een andere breed gedragen opinie is, dat UMC’s en topklinische ziekenhuizen alle criteria voor de klassenindeling ruimschoots overstijgen en dat zorgt voor te weinig differentiatie binnen de regeling. Daarbij wordt gepleit voor een categoriale uitzondering voor hun topfunctionarissen, in het licht van de zwaarte van hun functie, maar ook in verhouding tot de bezoldiging van medisch specialisten die reeds zijn uitgezonderd.
Of en wat er gaat gebeuren met de uitkomsten van de wetsevaluatie op beleidsterrein, zoals bijvoorbeeld een wetswijziging, is nog de vraag. Minister Ollongren geeft in een brief aan de Tweede Kamer aan, dat ze graag in overleg gaat in hoeverre de evaluatie aanleiding geeft tot wijziging van wet- en regelgeving, maar gelet op de aankomende Tweede Kamerverkiezingen zal dit in een volgende kabinetsperiode gebeuren.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem contact op met één van onze specialisten of meld u aan voor onze nieuwsbrief.
Wij geven je graag nieuwe (internationale) inzichten op het gebied van financiën, bedrijfsvoering, strategie, governance, risk, compliance en meer.